ادامه ی ماجراجویی موزیکال ما: برترین آثار موزیکال (قسمت دوم)

با ادامه‌ی لیست برترین و تأثیرگذارترین آثار موزیکال در خدمت شما هستیم. همانطور که در قسمت قبل گفتیم، ترکیب هنر سینما و موسیقی بی‌نظیر است. در بخش اول به بررسی عناوینی پرداختیم که جزو بهترین‌های فیلم‌های موزیکال هستند اما در بخش دوم، به آثاری می‌پردازیم که تأثیر ماندگاری روی صنعت سینما گذاشتند. این فیلم‌ها به دلایل مختلف، جایگاه خود را در تاریخ سینما مشخص کردند. برخی از آنها چنان تأثیری روی سینما گذاشتند که تا به امروز تأثیرشان را می‌توان حس کرد.

سینما و موسیقی: ترکیبی طلایی

با نگاهی عمیق به تاریخ سینما می‌توان مشاهده کرد که تمامی ژانرها در رشد و پیشرفت آن تأثیرگذار بوده‌اند. برخی از این فیلم‌های موزیکال، جنبه‌های مرکزی سینما همچون: فیلم‌برداری، موسیقی، نورپردازی، شخصیت‌پردازی و … را متحول کرده‌اند. چنین آثاری لیاقت قرار گرفتن در نقطه‎‌ی تمرکز مخاطبین را دارند. برای عزیزانی که قسمت اول این لیست را مطالعه نکرده‌اند، پیشنهاد می‌کنم که ابتدا قسمت اول را مشاهده و سپس به مطلب کنونی بپردازند.

خواهشاً هنگام مطالعه‌ی این مطلب ۲ قسمتی، این موضوع را در نظر داشته باشید که عناوین انتخاب‌شده بر اساس تأثیر ماندگار و طولانی‌مدت آنها سنجیده شده‌اند. سینمای موزیکال را می‌توان باغی پرگل و رنگین در جهانی صنعتی، جدی و کمی خشن هالیوود دانست. عناوین موزیکال معمولاً به‌خاطر ذات موسیقیایی که دارند، لبخند را برای مخاطب به ارمغان می‌آورند.

برخی از آثار موزیکال در کنار موسیقی و رقص جذاب، به مباحث بسیار جدی و گاه نگران‌کننده می‌پردازند. این مباحث شامل: اشغالگری نازی‌ها، درگیری‌های سیاسی، مشکلات اجتماعی و … می‌شوند. برخی از فیلم‌های موزیکال توانسته‌اند که به بهترین شکل احساسات را منتقل کنند.

۵) The Sound of Music (محصول کشور آمریکا) [منتشرشده در سال ۱۹۶۵] *در سبک موزیکال درام/Musical Drama*

یکی از آثاری که در سرتاسر جهان غوغا به پا کرد، آوای موسیقی یا همان اشک‌ها و لبخندها بود. عنوانی که آوای آن در تمام جهان پیچید و به ایران نیز رسید. دیگر چه کسی از دوستداران سینما نامی از اشک‌ها و لبخندها نشنیده است؟ این عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار تاریخ سینماست. The Sound of Music اثری تکرارنشدنی بود که تا به امروز همه آن را تحسین می‌کنند. یکی از اطلاعاتی که اکثراً از آن بی‌خبرند، اقتباسی بودن این عنوان طلایی‌ست. بله، درست شنیدید! آوای موسیقی از تئاتری با همین نام اقتباس شده است.

تئاتر The Sound of Music نیز بر اساس کتابی به نام داستان خواننده‌های خانواده‌ی تراپ ساخته شده است. پس باری دیگر با یک اینسپشن اقتباسی رو به رو هستیم. فیلمی موزیکال ساخته شده در سال ۱۹۶۵، برگرفته از نمایشی در سال ۱۹۵۹، الهام‌گرفته از کتابی که سال ۱۹۴۹ منتشر شده بود. کتاب مذکور خاطرات ماریا آگوستا وان تراپ را به تصویر می‌کشد. با در نظر داشتن ریشه‌ها و پیشینه‌ی این عنوان به بررسی آن می‌پردازیم. اثری که دنیا را دگرگون کرد.

موسیقی و عشق به زندگی معنا می‌دهد!

اثری که رابرت وایز (Robert Wise) را در نقش کارگردان و تهیه‌کننده و جولی اندروز (Julie Andrews) و کریستوفر پلامر (Christopher Plummer) را در نقش‌های اصلی قرار داد. ریچارد هِیدن (Richard Haydn)، پگی وود (Peggy Wood)، شارمیان کار (Charmian Carr) و الِنور پارکر (Eleanor Parker) نیز نقش‌های جانبی را ایفا کردند. اِرنست لهمن مسئولیت آهنگسازی این اثر را به عهده داشت. در پاراگراف بعدی به داستان زیبا، احساسی و کمی تاریک این اثر می‌پردازیم. داستانی از سختی‌های دوران جنگ جهانی دوم.

داستان فیلم، یک راهبه را (در سالزبورگ، اتریش) دنبال می‌کند که در سال ۱۹۳۸ به ویلای یکی از بهترین افسران نیروی دریایی بازنشسته فرستاده می‌شود (برای خدمت). پدر خانواده همسر خود را از دست داده و از راهبه، برای مدیریت و تربیت ۷ کودک خود کمک می‌خواهد. اتفاقی که افسر مذکور انتظار آن را ندارد، ورود موسیقی و عشق به زندگی و فرزندانش است. چه کسی این “آوای موسیقی” را با خود به همراه دارد؟ راهبه‌ی مذکور (جولی اندروز). با گذشت زمان، راهبه‌ی ما جایگاه خود را ترک می‌کند و با افسر ازدواج می‌کند.

رکوردهای شکسته‌شده با آوای موسیقی

حالا شاید بپرسید: “چرا اشاره‌ای به اسم واقعی این کاراکترها نکردی؟” تا شما را با رونمایی از اسامی شوکه کنم. اسم افسر حاضر در داستان کاپیتان وان تراپ است. بله، همان وان تراپی که به آن اشاره کردیم. راهبه‌ی نقش اصلی نیز بانو ماریا آگوستا کوچراست. با کمی تحقیق به حقیقی بودن داستان اشک‌ها و لبخندها پی می‌بریم! البته، در دنیای واقعی خبری از قطعه‌های موزیکال در میان جنگ جهانی دوم نیست. ماجرای فرار خانواده‌ی وان تراپ از دست سربازان نازی واقعاً پر از دلهره و هیجان است.

برای بررسی تمامی جزئیات افتخارات این اثر نیاز به مقاله‌ای مجزا داریم. تنها می‌توان گفت که در طول ۴ هفته‌ی اول انتشار، این عنوان توانست پرفروش‌ترین اثر سال ۱۹۶۵ شود. در سال ۱۹۶۶، ما شاهد شکسته شدن رکورد فروش Gone With the Wind توسط این فیلم بودیم (البته پس از گذشت ۵ سال، Gone With the Wind باری دیگر رکورد فروش را از آن خود کرد). در دوران فروش خود، عنوان Gone With the Wind توانست به فروشی باورنکردنی در بیش از ۲۹ کشور دست پیدا کند. در نهایت باید گفت که اشک‌ها و لبخندها موفق به دریافت ۵ جایزه‌ی اسکار شد. این جوایز شامل بهترین کارگردانی، بهترین موسیقی، بهترین ادیت، بهترین صداگذاری و بهترین فیلم سال می‌شوند.

۴) Meet Me in St. Louis (محصول کشور آمریکا) [منتشرشده در سال ۱۹۴۴] *در سبک موزیکال کریسمسی/Christmas Musical*

بله، مراسم کریسمس. یکی از جشن‌های مقدس مسیحی‌ها. جشنی که در چند سال اخیر، به شهرت و محبوبیت فراوانی میان ایرانیان دست یافته است. داستان این فیلم خانواده‌ی اسمیت را دنبال می‌کند. در واقع، شیوه‌ی روایت داستان این عنوان بسیار خاص و منحصر به فرد است. خط داستانی از تابستان گرم سال ۱۹۰۳ شروع می‌شود و یک سال از زندگی خانواده‌ی اسمیت در سان لوئیس را به تصویر می‌کشد. برای کسانی که آشنایی تاریخی با خانواده‌ی اسمیت ندارند باید گفت:

این خانواده در بهار سال ۱۹۰۴ موفق به تاسیس Louisiana Purchase Exposition (معروف به World’s Fair) شدند. جشنواره‌ای که در آن دوران موفقیت‌های تمدن‌های مختلف را به تصویر می‌کشید.

ستاره‌های این فیلم شامل: جودی گارلند (Judy Garland)، مارگارت او’براین (Margaret O’Brien)، ماری آستور (Mary Astor)، لوسیل برِمِر (Lucille Bremer)، تام دریک (Tom Drake)، لئون آمِس (Leon Ames)، مارجوری مِین (Marjorie Main)، جون لاکهارت (June Lockhart) و جؤن کارول (Joan Carroll) می‌شوند. داستان فیلم از یک سری داستان کوتاه (نوشته‌ی سالی بِنسون/Sally Benson) الهام گرفته است. اِروینگ برِچِر (Irving Brecher) و فرد اف. فینکِلهاف (Fred F. Finklehoffe) مسئولیت نویسندگی آن را به عهده داشتند.

کریسمسی موزیکال و رویایی

کارگردان این اثر خارق‌العاده، وینسنت مینلی (Vincente Minnelli) می‌باشد. کسی که گارلند را سر صحنه مشاهده و بعدها با او ازدواج کرد (اتفاقی که در آن دوران به شدت رایج بود). طراح کبیر و برنده‌ی جایزه‌ی Tony Award، لمیول آیِرس (Lemuel Ayers)، طراح هنری این فیلم بود. هم منتقدین و هم مردم، از لحظه‌ی عرضه‌ی این اثر تا کنون، به تعریف و تمجید از آن پرداخته‌اند. در سال ۱۹۴۴، عنوان Meet Me in St. Louis دومین فیلم پرفروش سال بود.

اگر لیست عناوینی که نمره‌ی ۱۰۰% دریافت کرده‌اند را مشاهده کنیم، Meet Me in St. Louis خوش می‌درخشد. موفق‌ترین اثر سال ۱۹۴۰ شرکت MGM یا همان Metro Goldwyn Mayer. این اثر نیز در لیست عناوینی قرار دارد که کتابخانه‌ی ملی کنگره‌ی ایالات متحده آن را تأثیرگذار و باارزش خطاب کرده است. برخی از بهترین موسیقی‌های مربوط به کریسمس همچون The Trolley Song، The Boy Next Door و Have Yourself a Merry Little Christmas در این فیلم معرفی شدند.

یکی از نقاط جذاب این عنوان، حضور آرتور فرید (Arthur Freed)، تهیه‌کننده‌ی Meet Me in St. Louis در یکی از قطعه‌های موسیقی است.

۳) West Side Story (محصول کشور آمریکا) [منتشرشده در سال ۱۹۶۱] *در سبک رمانتیک درام موزیکال/Musical Romantic Drama*

یکی از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آثار موزیکال تاریخ سینما. عنوانی که بسیاری از آثار دیگر سینما به آن ادای احترام کردند. شاهکاری از رابرت وایز و جروم رابینز (Jerome Robbins). فیلم‌نامه‌ی این اثر توسط ارنست لهمن نوشته شد. ظاهراً گردهمایی این مغزهای متفکر و نابغه، نتیجه‌ی مثبتی به همراه دارد. اقتباسی از نمایش تئاتری با همین نام. البته نقطه‌ی الهام و اقتباس اصلی این اثر، نمایشنامه‌ی رومئو و ژولیت (نوشته‌ی شکسپیر) است.

با نگاهی به لیست عوامل West Side Story می‌توانیم چهره‌ی ستاره‌های درخشان آن دوران را مشاهده کنیم. ناتالی وود (Natalie Wood)، ریچارد بِیمر (Richard Beymer)، راس تامبلین (Russ Tamblyn)، ریتا مورینو (Rita Moreno) و جورج چاکیریس (George Chakiris) در این اثر ایفای نقش کردند. این اثر با Super Panavision 70 عکاسی شده است. عکاس West Side Story دانیل ال. فاپ (Daniel L. Fapp) می‌باشد. همچون سایر عناوین حاضر در این لیست، West Side Story نیز توانست پرفروش‌ترین فیلم سال عرضه‌ی خود (۱۹۶۱) شود.

رومئو و ژولیت با افتخار بازمی‌گردند

از افتخارات این عنوان می‌توان به نامزد شدن ۱۱ جایزه‌ی اسکار و بردن ۱۰ تا از آنها اشاره کرد. یکی از این جوایز، بهترین فیلم سال انتشار بود (البته بردن این جایزه برای عناوین این لیست عجیب نیست). شایان ذکر است که رکورد بیشترین تعداد بر جوایز اسکار توسط یک اثر موزیکال به West Side Story تعلق دارد. خبری هیجان‌انگیز برای تمامی طرفداران West Side Story:

استیون اسپیلبرگ (Steven Spielberg) قصد ساخت برداشت خود از این عنوان را دارد. West Side Story اسپیلبرگ، در تاریخ ۱۰ دسامبر ۲۰۲۱ منتشر خواهد شد و آنسل اِلگورت (Ansel Elgort) و ریچل زگلر (Rachel Zegler) در آن ایفای نقش خواهند کرد.

گانگسترها هم قلب دارند

حالا سوال باقی‌مانده این است که، داستان این فیلم چیست؟ به یاد داشته باشید که داستان این عنوان از رومئو و ژولیت الهام می‌گیرد. ۲ خانواده‌ی گنگستری واقع در نیویورک به نام‌های وایت جتز (به رهبری ریف/Riff) و کوسه‌های لاتینو (به رهبر برناردو/Bernardo) در مرکز این داستان قرار داردند. نفرت این ۲ گروه تا حدی افزایش پیدا می‌کند که تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند یکدیگر را درک کنند. خط داستانی کلی روی رابطه‌ی بهترین دوست ریف (تونی) و خواهر جوان‌تر برناردو (ماریا) و عشق ممنوعه‌ی این ۲ تمرکز دارد.

با وجود اینکه داستان فیلم به نظر بیش از حد خشن می‌آید، موزیکال بودن آن به شکلی بی‌نظیر و بی‌نقص انجام شده است. فضای شاد و زیبای برخی از قطعه‌های موزیکال این اثر، توجه طرفداران را به خود جلب می‌کند. پس اگر دنبال داستانی هستید که رومئو و ژولیت را به شکلی مدرن‌تر به تصویر می‌کشد، West Side Story بهترین انتخاب است.

۲) The Rocky Horror Picture Show (محصول کشور انگلیس) [منتشرشده در سال ۱۹۷۵] *در سبک کمدی/Comedy*

بالاخره عنوانی از کشوری غیر از آمریکا! یکی از جواهرات فراموش‌شده‌ی دهه‌ی ۷۰ میلادی … عنوانی بی‌نظیر، عرضه‌شده در دورانی نامناسب … کسانی که این اثر را می‌شناسند، بی‌اندازه دوستش دارند. مشکلی که اکثر طرفداران این روزها از آن بی‌خبرند، شکستی بود که در هنگام عرضه‌ی خود تجربه کرد. در سالی که این اثر عرضه شد، به‌خاطر علاقه‌ی کاهش‌یافته‌ی مردم نسبت به سبک موزیکال، فروش خوبی نداشت. موفقیت این عنوان در دهه‌ی ۸۰ شروع شد. محبوبیتی که در دهه‌ی ۸۰ ایجاد شد و تا به امروز ادامه دارد.

شاهکار شرکت قرن بیستم فاکس توسط جیم شارمَن (Jim Sharman) کارگردانی و لو آدلر (Lou Adler) و مایکل وایت (Michael White) نیز مسئولیت تهیه‌کنندگی آن را داشتند. فیلم‌نامه‌نویسان این اثر نیز شارمَن و ریچارد او’برایِن هستند. شایان ذکر است که او’برایِن در این فیلم ایفای نقش نیز کرده است. نکته‌ای که هرکسی از آن باخبر نیست، نقش عظیم ریچارد او’برایِن می‌باشد. نمایش تئاتری که این فیلم از آن اقتباس کرده توسط ریچارد کارگردانی شده است. البته موسیقی، متن و کتاب این اثر نیز توسط او’برایِن خلق شده است.

اثری که سینمای وحشت را به سخره گرفت

جالب است بدانید عنوان شمار‌ه‌ی ۲ لیست ما در اصل یک پارودی از آثار سبک وحشت دهه‌های ۳۰ تا ۶۰ بود. بازیگران محبوبی چون: تیم کوری (Tim Curry)، سوزان ساراندون (Susan Sarandon) و بَری بوستویک (Barry Bostwick) در این اثر ایفای نقش کرده‌اند. چارلز گری (Charles Gray) نیز نقش ناریتور را ایفا می‌کند. برخی از عوامل نمایش The Rocky Horror Picture Show نیز در نسخه‌ی سینمایی آن حضور دارند. حالا نوبت به بررسی داستان این شاهکار کلاسیک است.

خط داستانی این فیلم روی زوج جوانی تمرکز دارد که در نزدیکی یک قلعه گم شده‌اند. این زوج به دنبال تلفن می‌گردند اما به نتیجه‌ی مطلوب خود نمی‌رسند. افراد خیلی مرموز و عجیبی در این قلعه‌ی عظیم حضور داشته که لباس‌های منحصر به فردی به تن دارند. رهبر این خانه، دکتر فرانک ان. فورتر است (اشاره‌ی طنزآمیز به Frankfurt). دانشمندی روانی که یک موجود فضایی بیمار بوده و مردی به شدت عضلانی را در آزمایشگاه خود خلق می‌کند (اشاره به هیولای فرانکنشتاین).

موضوعات پشت‌صحنه خنده‌دارترند

خنده‌دارترین جنبه‌ی این فیلم، وسایل سر صحنه می‌باشد. وسایل مورداستفاده در این اثر، از سایر آثار سبک وحشت مورد استفاده قرار گرفته. وسایل سر صحنه از آثاری چون: فرانکنشتاین، دراکولای بلا لگوسی (Bela Lugosi) و … طراحی لباس آن، سو بلین (Sue Blane) هیچ تحقیقی برای طراحی‌های خود نکرده بود. با وجود این اشتباهات، ظاهر زیبا و Punk Rock این اثر، استایل و تیپ لباس‌های دوران خود را شکل داد. منتقدین به شدت این فیلم را مورد حمله قرار دادند. با وجود نظر منفی منتقدین، مخاطبین در دهه‌ی ۸۰ توجه خود را به این شاهکار پنهان قرار دادند.

پس از افزایش شهرت این اثر، مردم به صورت مستمر به سینماها بازمی‌گشتند تا The Rocky Horror Picture Show را دوباره تماشا کنند. با گذشت زمان، مخاطبین شروع به پوشیدن لباس شخصیت‌های فیلم کردند. با گذشت تمامی این سال‌ها، مردم هنوز به بازپخش‌های این اثر می‌روند (این بازپخش‌ها معمولاً هم‌زمان با هالووین صورت می‌گیرند). بسیاری آن را بهترین اثر موزیکال تاریخ خطاب می‌کنند (هرچند که عنوان آخر لیست ما، خلاف آن را اثبات می‌کند). اگر علاقه دارید یکی از بهترین آثار تاریخ سینما را مشاهده کنید و سبک وحشت را به سخره بگیرید، The Rocky Horror Picture Show برای شما ساخته شده است.

۱) The Wizard of Oz (محصول کشور آمریکا) [منتشرشده در سال ۱۹۳۹] *در سبک موزیکال فانتزی/Fantasy Musical*

جواهر درخشان تاج سینما. عنوانی که سینما را متحول کرد. فیلمی که تأثیری ماندگار روی سینما و تاریخ هنر به جا گذاشت. اثری که همه‌ی منتقدین (همچون خود من) آن را تأثیرگذارترین فیلم تاریخ سینما می‌دانند. جادوی سینما را می‌توان در این اثر خلاصه کرد. اگر به دنبال فیلمی هستید که جهان سینما را پس از انتشار برای همیشه عوض کرد، The Wizard of Oz همان اثر است. The Wizard of Oz جزو معدود آثاری‌ست که لایق نمره‌ای بیشتر از ۱۰۰% می‌باشد.

تلاش برای توصیف نکات مثبت این فیلم، می‌تواند ۳ مقاله‌ی کامل و مجزا را به ارمغان آورد. من تلاش می‌کنم، تا جایی که امکان‌پذیر است خلاصه‌سازی کنم. بهترین فیلم ساخته‌شده توسط شرکت مترو گلدوین میر. The Wizard of Oz پرفروش‌ترین اقتباس سینمایی از رمان فانتزی کودکان ال. فرانک باوم/L. Frank Baum (نوشته شده در سال ۱۹۰۰) تحت عنوان The Wonderful Wizard of Oz است. کارگردان اولیه‌ی این فیلم ویکتور فلمینگ بود (که این اثر را برای کارگردانی عنوان Gone with the Wind ترک کرد).

ستاره‌ی موزیکال و همیشه درخشان سینما

ستاره‌های این اثر شامل جودی گارلند (در نقش دوروتی گیل)، ری بولگر (Ray Bolger)، جک هیلی (Jack Haley)، برت لار (Bert Lahr) و مارگارت همیلتون (Margaret Hamilton) می‌شود. نکات مثبت این فیلم بی‌شمارند اما استفاده از تکنیکالر (Technicolor)، داستان‌گویی بی‌نقص فانتزی، آهنگسازی بی‌نظیر و شخصیت‌های به یادماندنی را شامل می‌شود. این فیلم به یک افسانه در فرهنگ آمریکا و سینما تبدیل شده است. The Wizard of Oz شاید در زمینه‌ی جوایز اسکار به Gone with the Wind باخت، اما در زمینه‌ی تأثیرگذاری هرگز عنوانی از آن نمی‌برد.

منتقدین از لحظه‌ی انتشار، این فیلم را مورد تحسین و تشویق قرار دادند. با بودجه‌ی ۲ میلیون دلاری، این فیلمتا تنها ۳ میلیون دلار فروش داشت (البته تا قبل از بازنشر سال ۱۹۴۹ آن). افسانه‌ای‌ترین اثر تاریخ سینما، بزرگ‌ترین شکست مالی شرکت MGM در سال انتشار خود بود. تأثیر The Wizard of Oz تا حدی زیاد بود که بسیاری از آثار سینمایی پس از آن، ادای احترامی کردند به این افسانه‌ی تکرارنشدنی سینما. فیلم‌نامه‌ی این اثر توسط نوئل لنگلی (Noel Langley)، فلورنس رایرسون (Florence Ryerson) و ادگار آلن وولف (Edgar Allan Woolf) ساخته شد.

افسانه‌ی ابدی و فناناپذیر سینما

آهنگ‌های این فیلم توسط ادگار هاربورگ (Edgar Harburg) نوشته و توسط هارولد آرلن (Harold Arlen) ساخته شدند. داستان فیلم (که شک دارم کسی آن را نشناسد …) روی ماجراجویی‌های دوروتی و دوستان او (شیر ترسو، مترسک بی‌مغز و تبرزن آهنی بدون قلب) در سرزمین Oz تمرکز می‌کند. در نهایت باید بگویم:

با وجود گذشت بیش از نیم قرن از انتشار این فیلم افسانه‌ای، حقیقتاً ارزش تماشا کردن را دارد. اگر به سینما علاقه دارید و می‌خواهید این صنعت و هنر زیبا را به بهترین شکل تجربه کنید، The Wizard of Oz را تماشا کنید.

لیست من با عنوانی رنگین و زیبا به پایان می‌رسد. ماجراجویی ما در جاده‌ی آجر طلایی به سمت برترین‌های تاریخ سینما ادامه خواهد داشت. تا لیستی دیگر به یاد داشته باشید: تمام چیزهایی که فکر می‌کنید به آنها نیاز دارید، درون شما وجود دارند. اگر پیشنهادی برای لیستی دیگر دارید یا عنوانی مدنظر داشتید که در لیست من نبود، در کامنت‌ها به اطلاع من برسانید.