برای طرفداران سینمای کلاسیک، یکی از مورد علاقهترین ژانرها ژانر وحشت است. از دوران سینمای صامت راه خود را به سینما پیدا کردند و با فیلمهایی چون (Nosferatu (1922 جای پای خود را محکم کردند. از داستان ارواح و ماوراءالطبیعه میگویند، تا قاتلان دیوانه و زامبیها. در زیر لیست ۵ فیلم ترسناک کلاسیکی قرار دارند که بعد از این همه سال، هنوز بُرندگی خود را از دست ندادهاند. برای خواندن ادامه این مطلب با سینماگیمفا همراه باشید…
۱- (Psycho (1960:
سینمای ترس مدرن از اینجا آغاز میشود. آلفرد هیچکاک (Alfred Hitchcock) تلاشهای بیحد و حصری کرد تا سینماهای آمریکایی را متقاعد کند، هنگامی که فیلم روانی (Psycho) شروع به پخش میکند به هیچکس اجازه ندهند تا بر ترس خود از وحشت و داستان پر پیچ و خم آن سرپوش بگذارد. تماشاگران هم از این تجربه استقبال کردند (جیغ زدن در سینما خیلی لذت بخش است!) و روانی تبدیل شد به سودآورترین فیلم سیاه و سفیدی که تا کنون ساخته شدهاست. حالا بعد از تقریبا ۶۰ سال، روانی به همان اندازه ترسناک و اعصابخورد کن است. چند دقیقهی طولانی اول و غیر ضروری فیلم که به عنوان مقدمهای بر آن عمل کرده و پر است از دیالوگهایی که داستان را روشن میکنند، همیشه کمی از ذوق تماشاگر ذر ابتدا میکاهد اما چیزی از جایگاه همیشگی آن به عنوان یک چشمانداز فرهنگی کم نمیکند.
۲- (Peeping Tom (1960:
در همان سالی که روانی روانه بازار شد، تام چشمچران (Peeping Tom) هم عرضه شد و به همین خاطر در طول ۵ دهه مدام با هم مقایسه میشدند. بحث بر سر اینکه کدام آنها اولین فیلم Slasher بودند داغ است. در حالی که روانی یک موفقیت روزافزون بود، تام چشمچران هم مانند بمب ترکید. این فیلم که ساختهی کارگردان انگلیسی مایکل پاول (Michael Powell) است، درامی روانشناختی درباره قاتلی سریالیست که با یک دوربین فیلمبرداری متحرک از حالات و احساسات قربانیان در حال مرگش فیلم میگیرد. اگرچه اشراف استادانهی پاول بر مسائل فنی غیر قابل انکار است و در گذشته به عنوان یکی از بهترین فیلمسازان آمریکا شناخته میشد، منتقدین آن زمان فیلم را به خاطر آنچه سادیسم و فساد اخلاقی میخواندند کوباندند و موقعیت شغلی پاول هرگز بهبود نیافت.
حالا در کنار درام کفشهای قرمز (The Red Shoes) ساختهی خود پاول، تام چشمچران به اعتقادی یکی از بهترین فیلمهای تاریخ است. فهمیدن اینکه چرا در دهه ۱۹۶۰ از نسبت به این فیلم تنفر وجود داشت زیاد سخت نیست: موضوع فیلم حال انسان را بد میکند و دیدن آن مثل روانی هیچکاک هیجان انگیز و بامزه نیست. اگرچه ترسناکتر، بیرحمتر و بدجنستر از روانیست. فیلم هوشمندانهای هم هست، بسیار خشمبرانگیز و جلوتر از زمان خود که به ارضای جنسی نامتعارف از نگاه یک فیلمساز میپردازد.
۳- (Freaks (1932:
باز هم یکی از بهترین فیلمهای ترسناکی که تا کنون ساخته شده، و شغل کارگردانش را نابود کرد. بعد از موفقیت باورنکردنی فیلم دراکولا (Dracula) در سال ۱۹۳۱، به فیلمساز استودیویی تاد براونینگ (Tod Browning) این آزادی داده شد که هر فیلمی خواست بسازد. او ساخت و حاصل، دیوانهها (Freaks)، ترسناکتر از آن بود که ۱۹۳۲ بتواند هضمش کند. داستان آن درباره زنی بود که قصد دارد با فریب کوتولهای ثروتمند را به ازدواج خود درآورد اما دوستان کوتوله پی میبرند که زن چشم به ثروت مرد دوختهاست. دیوانهها آنقدر ترسناک بود که در اولین اکران آزمایشیاش زنی MGM را تهدید به شکایت کرد چون مدعی بود فیلم باعث سقط بچهاش شده. استودیو شدیدا قسمتهایی از فیلم را کات کرد، و آن را از ۹۰ دقیقه به حدود یک ساعت رساند. در نهایت قسمت زیادی از پردهی سوم فیلم که بسیار بیرحمانه هم بود حذف شد.
اگرچه حالا میتوانید فیلمنامهی کامل فیلم را در اینترنت پیدا کنید، به نظر میرسد آن نیم ساعت حذف شده از فیلم تا ابد از دست رفته است (شاید یکی از تراژدیهای بزرگ سینما!). حتی در نسخهی تلطیف شدهاش دیوانهها یک شکست بزرگ در گیشه و در قلم منتقدان بود، شاید چون آنقدر فیلم را دستکاری کردند که از اصلش دور شد. در بریتانیا تا سه دهه تحریم شد، اما در طول سالها تبدیل به یک کالت جهانی و به عنوان یک شاهکار دیر شناختهشده معرفی شد.
۴٫ (The Most Dangerous Game (1932:
مریان کوپر (Merian C. Cooper) و ارنست شودسک (Ernest B. Schoedsack) از داستان کوتاه ریچارد کونل (Richard Connell) فیلم خطرناکترین بازی (The Most Dangerous Game) را اقتباس کردند، و موفق شدند آن را با مقدار زیادی خشونت به اتمام برسانند چون قبل از اینکه «قانون سنسور هیز» در سال ۱۹۳۴ به مرحله اجرا درآیند فیلم عرضه شد. خطرناکترین بازی در همان زمان و صحنهای ساخته شد که شیرشاه (Lion King) در سال ۱۹۳۳، و از بسیاری عوامل آن فیلم هم استفاده کرد. فیلم با بازی جول مککری (Joel McCrea) و فی ری (Fay Wray) داستان دو گمشده است که توسط یک دیوانه در جزیرهای جنگلی دنبال میشوند. نیمی از این فیلم ترسناک و نیمی دیگر آن ماجراجوییست، و بعضی صحنههای آن حتی با استانداردهای امروز هم وحشتناک به نظر میرسند.
تماشای خطرناکترین بازی بسیار مهیج است، و با وجود اینکه به عنوان یک فیلم ۸۵ ساله بسیار خشن است، محتوای آن شدیدتر از فیلمی مثل… ایندیانا جونز (Indiana Jones) نیست. از بین تمام فیلمهای این لیست این یکی برای بچههایی که به دنبال کمی هیجان هالووین هستند از همه مناسبتر است.
۵- (Eyes Without A Face (1960:
۱۹۶۰ سالی عجیب و غریب برای فیلمهای ترسناک بود. چشمان بدون صورت (Eyes Without A Face) فیلمی ترسناک فرانسویست ساختهی کارگردان جیورجی فرانجو (Georges Franju). داستان دربارهی دکتری دیوانه است که دخترش در تصادفی که او مسئولش بود زیبایی خود را از دست میدهد. دکتر زنان مختلفی را میدزدد و در حالی که سعی میکند با جراحی صورت یکی از آنان را به جای دخترش بگذارد اتفاقی آنها را میکشد. محور اصلی داستان آن نشان دادن ساده و بصری یک جراحیست، پیوند صورت. زمانی که فیلم در جشنواره فیلم ادینبرگ به نمایش درآمد، هفت نفر از حال رفتند.
چشمان بدون صورت را در اتاق تدوین تکه و پاره کردند، به انگلیسی دوبله کردند و به آن عنوان «اتاق وحشت دکتر فاستوس» دادند. (عنوان جالبیست چون دکتری به نام فاستوس در فیلم وجود ندارد!) در طول سالها منتقدان به کیفیت هنری بالای فیلم اعتراف کردند. در سال ۲۰۰۳ فیلم بدون سانسور در سینماهای آمریکا منتشر شد و با استقبال جهانی رو به رو شد.
جان کارپنتر (John Carpenter) آن را الهام بخش شخصیت مایکل مایرز (Michael Myers) فیلم هالووین (Halloween) میداند. پیوند صورت میان نیکلاس کیج (Nicolas Cage) و جان تراولتا (John Travolta) در فیلم Face/Off 1997 هم مستقیما از همین فیلم الهام گرفته شد. چشمان بدون صورت مثل یک رویای به حقیقت پیوسته برای طرفداران پروپاقرص فیلمهای ترسناک است: از وحشت و ترس فیلم با بیتوجهی نمیگذرد، با این وجود حال و هوایی شاعرانه و دراماتیک به خود دارد. تاثیرش بر فرهنگ سینمایی قابل توجه است.
منبع: Parade
نظرات