مدیوم سینما به مقتضیات ذات و فرعیات خود، پهنه‌ی وسیعی از داستان‌های مختلف در قالب‌ها و ژانر‌های گوناگون را در خود دیده است. این مدیوم به علت مهم‌ترین ویژگیِ ذاتی خود یعنی «تصویر متحرک» آن‌هم در یک پیوستگی از رویدادهای مهم زندگانی که یک «قصه»ی قابل پیگیری را برای مخاطب موجب می‌شود توانسته از ابتدای ظهور خود، رابطه‌ی سهل و در عین حال عمیقی در سراسر جهان با مردمان ملت‌ها از فرهنگ‌ها و زبان‌های گوناگون پیدا کند. به دنبالِ پیشرفت‌های مدیوم سینما از همان ابتدای قرن بیستم و تبدیل‌شدن این مدیوم به هفتمین هنر خلق و شناخته‌شده توسط بشر، رویدادهای سینمایی متعددی در سراسر جهان حول این پدیده‌ی جذاب و البته هنری شکل گرفت. فستیوال‌ها و جشنواره‌هایی که اعتبار خود را از پرداختِ سالیانه به این مدیوم توانسته‌اند کسب کنند و البته متقابلاً با دست‌چین کردن بهترین آثار سال مطابق معیارهای خود، دست مخاطبان را برای انتخاب از میان آثار بسیاری که در طول یک سال در کشورهای مختلف تولید و اکران می‌شود باز گذاشته‌اند.
ازاین‌رو نیز جمعی از نویسندگان سینمافارس تصمیم گرفته‌اند فیلمهای محبوب خود را تحت موضوع و پرونده‌ای هفتگی (جمعه‌ها) برای شما مخاطبان به اشتراک و معرفی گذاشته و یادداشتِ کوتاهی درباره‌ی آن‌ها به رشته‌ی تحریر درآورند.
«پیشنهاد هفته» :
این هفته دو تن از نویسندگان سینمافارس (آرش دارابی و مهران زارعیان) تصمیم گرفته‌اند یکی از آثار محبوب خود در باب بهترین فیلم‌ها با مضمون و فضای دادگاه یا اصطلاحاً درام‌های دادگاهی را انتخاب کرده و یادداشت کوتاهی بر آن بنویسند؛ برای خواندن یادداشت‌ها و مشاهده این لیست با ادامه‌ی این متن و سینما فارس همراه باشید.
.
آرش دارابی :
The Devil’s Advocate – 1997
قطعاً «وکیل مدافع شیطان» از آن دست فیلم‌هایی نیست که حتی هر چند سال یکبار ایده‌‌ی ساختش عملی شده و تولید شود؛ خاص بودن بیش از حَدِ داستان‌سرایی و دخالتِ کشمکش‌های بیرونی به عمقِ تفکراتِ وکیل قصه «کِوین» دیدنی و تنش‌زا است. مجرمانِ تبرئه‌شده‌ی گناهکار در دادگاهی به وسعتِ شاید یک دنیا! کشف و درکشان لذت‌بخش و چالش‌برانگیز است؛ جوانبِ بسیار مختلفِ بی‌نظیری در این عنوان حضور دارند که هرکدام مانندشان در آثار مشابع بسیارکم است.
دلهره و اوج درگیری‌های وکیلِ ماجرا در تمامیِ دقایق نیمه‌ی دوم فیلم و البته وسواس به‌جا در اجرای نقش‌ها و گفتارها یا نحوه‌‌ی برملاشدنِ رازِ اصلی روایت، مخاطب را در درازمدت با این روایت نامرسوم، دعوتِ به همراهی بی‌وقفه و فوق‌العاده‌ای می‌کند؛ روی کاغذ شاید «مجرم» شخص یا موجودی استعاره‌ای به نام شیطان باشد، ولی قطعاً فیلم عناصر زیادی برای فهماندن اینکه انسان‌ها چگونه «هستند و نیستند» ارائه می‌دهد، که این موضوع ارزشِ دقت بیشتر در تجربه را به‌همراه دارد و موجبِ تأمل بیشتر می‌شود.
«وکیل مدافع شیطان» از کشمکش‌های حقوقیِ دادگاه‌ها شروع شده و با عواقب تصمیماتِ اشتباه، تکبر در زندگی اجتماعی و شخصی راهش را ادامه می‌دهد و شاید در انتها به مشخص‌کردنِ ارزشِ گزاره‌هایش در دنیایی بزرگ‌تر می‌پردازد! شاید متفاوت بودن و خاص شمردن یک اثر دلیل لازم و کافی برای «بهترین»ها نباشد، امّا در برخی موارد استثنائی، باید فاکتور اصلی را همین موضوع در نظر گرفت؛ برای این «پیشنهاد هفته»، خاص بودن بیش از حَدِ «وکیل مدافع شیطان» این عنوان را به یکی از چند فیلمی تبدیل می‌کند که حتماً مخاطبِ متفاوت‌پسند باید آن را تجربه کند.
.
مهران زارعیان :
۱۲ Angry Men – 1957
جایی برای شک کردن
«۱۲ مرد خشمگین» به گواهی لیست IMDb یکی از محبوب‌ترین فیلمهای تاریخ سینماست، اما چه دلیلی دارد که فیلمی بدون اکشن‌بازی، طنز یا استفاده از سوپراستارهای خوش‌چهره این‌قدر محبوب شود؟ راز ماندگاری و محبوبیت «۱۲ مرد خشمگین» را باید در درام تمام عیار آن جستجو کرد. اگر طبق تعریف کلاسیک، درام را مساوی با داستانِ دارای کشمکش و تقابل بدانیم، «۱۲ مرد خشمگین» یک نمونه‌ی برجسته است که در آن فیلمنامه‌نویس صرفا به کمک دیالوگ و شخصیت‌پردازی دقیق، کشمکش‌های میخکوب‌کننده ایجاد می‌کند. همین نکته است که این فیلم را به تئاتر شبیه کرده‌است، اما کلوزآپ‌های سیدنی لومت بر روی چهره‌های مردد فیلم برای ایجاد مکث و تأمل در قضاوت مخاطب، ابدا از عهده‌ی تئاتر بر نمی‌آید.
از طرف دیگر، محتوای برآمده از فرم این فیلم تکان‌دهنده است. شاید مهم‌ترین کلیدواژه برای دانستن منظومه‌ی درون‌مایه‌ی فیلم، “تردید” باشد. تردید به تمام پیش‌فرض‌ها و تصورات ابتدایی‌مان از یک موضوع. «۱۲ مرد خشمگین» آموزگار تفکر نقادانه است. فیلم می‌آموزد که هرلحظه و در هر موقعیت همچون دکارت شک کنیم و همیشه در باورها و قضاوت‌هایمان بازنگری کنیم. البته این شک و تردید در زمانی که قضاوت ما مستقیما بر جان آدمیزاد تاثیر داشته باشد، اهمیت برجسته‌تری دارد. دیدن «۱۲ مرد خشمگین» کمک می‌کند تا مسئولانه‌تر رفتار کنیم و به تبعات تصمیمات‌مان بیشتر عنایت کنیم.
نمی‌توان از «۱۲ مرد خشمگین» گفت و از هنر سیدنی لومت در کارگردانی یک فیلم کامل در یک لوکیشن کوچک نگفت. علاوه‌بر فیلمنامه‌نویس، هنر کارگردانی هم در ایجاد کشمکش و جلوگیری از خسته‌شدن مخاطب مؤثر می‌باشد که لومت در این زمینه نیز استادانه عمل کرده است. بیراه نیست که او بعدها «بعد از ظهر سگی» را ساخت و باز در لوکیشن محدود، مهارتش را به رخ کشید. «۱۲ مرد خشمگین» از آن فیلمهای کلاسیک است که امروز با پیشرفت تکنیک‌های فیلمسازی، ذره‌ای کهنه نشده است؛ زیرا فیلمساز و نویسنده از دوپینگ تمسک به زرق‌وبرق‌های تکنیکی بهره نگرفته‌اند و تماما هنرشان در خلق موقعیت‌های سهل و ممتنع پر از سادگی و التهاب است.
[poll id=”54″]
نظرات
باز هم از آقای سلمان‌زاده و منتقدینی که مشارکت کردن ممنونم
من هر جمعه این پرونده هفتگی رو دنبال میکنم اما این هفته یکی از غیرجذاب‌ترین پرونده‌های هفتگی بود.
وقتی سایتی تصمیم میگیره که در قالب موضوعات گوناگون پرونده هفتگی داشته باشه که مخاطبین سایت بتونن موضع و انتخاب منتقدینی رو دنبال کنن، پرواضحه که شرط لازم جذابیت مشارکت منتقدینه که این شرط در اکثر مواقع تامین نمیشه … من بعنوان مخاطب سایت و این پرونده هفتگی قبلا هم اخطار داده بودم و آقای سلمان‌زاده هم فرمودن که مشارکت منتقدین اختیارش با خودشونه …
براحتی میتونم دیگه نظر ندم و دنبال هم نکنم اما حیفم میاد وقتی میبینم سایتی تونسته این تعداد منتقد واقعا باسواد و تازه‌نفس دو دورهم جمع کنه (که چه اینجا و چه در فضاهای دیگه چندین نفر از این جمع رو میشناسم) و منتقدی در این بین تونسته همچین پرونده‌ای رو راه بندازه، حیفم میاد که براحتی مخاطبش رو از دست بده و مخاطب عاشق سینما به فضاهای مجازی سطحی دیگه کشیده بشه
واقعا امیدوارم که منتقدین عزیز بخاطر مخاطب‌ها و بخاطر عشق مشترکشون با ما یعنی سینما، بیشتر همکاری کنن و نزارن ایده به این خوبی براحتی حیف بشه واقعا انتخاب یک فیلم در یک پرونده و نوشتن چند خط دربارش خیلی کار سخت برای یک منتقد نیست (شاید گله از بروز شدن هر چند روز در میون نقدها در سایت و هر چند هفته در میون نقدها در پیج شخصی هر منتقد، به دلایل مختلف اجتماعی، اقتصادی و … زیاده‌خواهی مخاطب باشه که البته اثرش در از دست رفتن مخاطب و کمبود کامنت‌ها و نظرات مشهوده متاسفانه)
ممنون از نظر شما عارف عزیز، باز هم بابت نقد و هشدار بجا و درستتون. مشارکت کمِ نویسنده‌ها متاسفانه همچنان معضل اصلی پرونده‌های «پیشنهاد هفته»ست که با وجود درخواست بنده هنوز بعضا شاهدش هستیم. متاسفانه مجبورم کیفیت رو فدای کمیت نکنم و پرونده‌ها رو حتما با مشارکت حداقل ۴ نویسنده پیش ببرم حتی اگه یکی دو هفته پرونده‌ای رو شاهدش نباشیم.
باز هم ممنون از پیگیری و نظر شما قطعا در حد توانم سعی میکنم این پرونده ها رو بهبود ببخشیم و مخاطبان دلسوز و فعالی مثل شما رو از دست ندیم.
آقای سلمان‌زاده عزیز ممنونم از شما که نظرات رو میخونید و بهش توجه میکنید 🙏
حق با شماست نباید کیفیت فدای کمیت بشه … انشالله که منتقدهای عزیز هم علی رغم همه مشکلات، بتونن مشارکت هرچند کوچک و کوتاهی داشته باشن تا این ایده خوب و این تلاش ارزنده، هدر نره و به بار بشینه و به جذب هرچه بیشتر مخاطب کمک کنه
از جمع نویسندگان سایت، نوشته‌های شما و آقایان مترنم و حمیدی عزیز رو همیشه دنبال میکنم و به شدت علاقمند به یادداشت‌هاتون هستم و بسیار سلیقه نزدیک به شماها دارم و خیلی ازتون یاد میگیرم و از شما سه بزرگوار (و البته همه منتقدهای باسواد دیگتون که بعضا از نوشته‌هاشون استفاده کردم مثل آقایان بابایی یا بزرگی یا حتی آقای زارعیان که قبلا از نظراتشون در فضای تلگرام بهره بردم) هم خواهش دارم که تا جایی که براتون مقدور هست و فرصت و حالش هست، بیشتر و بیشتر بنویسید که اینهمه سواد و دانشی که از نوشته‌هاتون کاملا مشخصه (و معلومه که پشتش مطالعه و فیلم دیدن زیادی خوابیده) حیف نشه و امثال من و مخاطبین دیگه که قطعا اونقدر فرصت نداریم که اندازه شما کسب دانش کنیم، بتونیم بهره ببریم و یاد بگیریم و حس و سلیقمون رو تربیت کنیم … مثال میزنم که برای شما و (اگر منتقل شد) برای سایر منتقدین هم ملموس‌تر و انگیزه‌بخش‌تر باشه … نقد تحلیلی و عالی شما بر فیلم سرگیجه یا نقدهای خواندنی آقای مترنم بر انیمیشن‌ها آثار تیم برتون و یا نقدهای بی‌نقص و آموزنده و مفصل آقای حمیدی بر فیلمهای کلاسیک یا نقدهای ابراهیم‌وارش بر بت‌های بزرگ معاصر … یا پرونده‌های خوب شما بر فیلمهای کلاسیک یا کاندیداهای آسکار دهه گذشته و … اینها نمونه‌های اندکی بود از نقدهای آموزنده شما بزرگواران که آرزو میکنم هرچه بیشتر و بیشتر بشه …
برای پرونده‌های هفتگی هم بعنوان یک مخاطب با یک سلیقه مشخص، پیشنهاد میدم بهترین فیلمهای هر دهه رو از دهه گذشته به سمت دنیای کلاسیک از هر منتقد بپرسید که قطعا تعداد بیشتری از منتقدین وسوسه مشارکت خواهند داشت یا بهترین فیلمهای کارگردان‌های بزرگ که بازهم میتونه جذاب باشه برای منتقدین و مخاطبین …
بازهم متشکرم بابت توجهتون 🙏⚘
سلام.
لازم دونستم تشکر کنم بابت این همرامی گرم شما، متشکر بابت دیدگاهتون کاملاً درست می‌فرمایید؛ مطمئناً تمامی دوستان سعی میکنند وضعیت رو بهتر کنند تا زمانی که بتونیم رضایت کاربران بیشتری رو بدست بیاریم. قطعاً پیشنهادات و انتقادات شما و دیگر کاربران محترم، از عوامل اصلیِ پیشرفتِ سینما فارس خواهد بود. موفق باشید
آرش جان واقعا ممنونم بابت توجهت 🙏
با اینکه سلیقه من از شما یا آقای خلیل‌زاده یکم دوره اما وقتی در پرونده‌ها مشارکت میکنید خیلی خوشحال میشم که نظر شما رو میخونم و با سلیقه‌های متفاوت آشنا میشم
باز هم از مشارکتتون در پرونده‌ها ممنونم 🙏
یکی از دلایلی که هنری فوندا رو خیلی دوس دارم همین فیلمه…. ۱۲ مرد خشمگین فیلم بهتری نسبت به وکیل مدافع شیطان هستش البته این نظر شخصی منه… سلیقه ها فرق میکنه و همین هنر رو زیباتر کرده…