مخاطبان و عاشقان سینما (سینهفیل ها) قطعاً گرایشات و حتی تعشقاتی به تشکیل و شرکت در محافلی برای تبادل نظر پیرامون سینما و آثارش را داشتهاند، محافلی که بتوانند در آن نه تنها اظهار نظر کنند بلکه به ارزیابی آثار سینمایی بپردازند و البته از نظرات و ارزیابیهای سایرِ مخاطبان سینما و عشاقِ آن مطلع یا بهرمند شوند. درجهانِ دیجیتال و اقیانوس وسیعِ وب، سایتهای بسیاری برای ارضا و این رفع نیاز مخاطبان به وجود آمدهاند اما معدود سایتهایی توانستهاند با استراتژیهای خود و ترفندها و آپشنهایی که برای جذب مخاطبان بکار میبرند در سطح جهانی مخاطبان زیادی را به سمت خود بکشانند؛ اگر از غول وبسایتهای سینمایی جهان یعنی IMDb عبور کنیم، یکی از همین معدود سایتها، سایت Metacritic (متاکریتیک) میباشد که البته آنقدر نیز از اهمیت، جامعیت و اعتبار برخوردار است تا سایت IMDb درکنار نمراتِ مخاطبان سینما (که -به درست یا غلط- خود، بعنوان یک نماد و معیار در سطح محافل سینمایی و جهان محسوب میشود) نمرات و ارزشگذاریهای سایت متاکریتیک را هم بعنوان معیاری در سایت خود بگنجاند. این اعتبار و البته جذابیت به این علت است که وبسایت متاکریتیک دست بر روی نظراتِ عاشقانِ مکتبرفتهی سینما یعنی «منتقدان» گذاشته است. Metacritic با گردآوری نقدها و نظرات منتقدانِ برجسته و معتبرِ سینمایی و به نمایشگذاشتنِ آنها در شمایلِ ارزشگذاریِ خاصی که در ادامه شرحشان میدهیم، آن روی دیگر نگاه به سینما را برای مخاطبان میسر کرده است. البته لازم به ذکر است که وبسایتِ Metacritic تنها مختص به جهان و مدیوم سینما نیست بلکه به مدیومهای تلویزیون (سریالها)، موسیقی و بازیهای ویدیویی (ویدئو-گیم) نیز میپردازد و نقدهای پیرامون آنها را نیز گرداوری کرده است (و تبع وسعت بخشیدن به دایرهی مخاطبان خود).
.
متاکریتیک با سه رنگ سبز، زرد و قرمز، دیدگاه منتقدان نسبت به فیلم یا عنوان موردنظر را در کنار یک عدد که نهایت آن ۱۰۰ است نشان میدهد. رنگ قرمز (۰-۳۹) نشان از نقد غالباً منفی منتقدان به یک فیلم است، رنگ زرد (۴۰-۶۰) نظر متوسط و رنگ سبز (۶۱-۱۰۰) نیز نقد عموماً مثبت به شمار میرود. حال نکاتی مهمی که در ارزشگذاری و رتبهبندی فیلمها، مدنظر سایت متاکریتیک هست را به اختصار شرح میدهیم:
۱- فیلمی در ارزشگذاری متاکریتیک قرار میگیرد که حداقل ۴ نقد از ۴ منتقدِ معتبر دریافت کرده باشد؛ پس ممکن است اثرِ سینمایی باشد که مخاطبان زیادی آن را دیده و نمره داده باشند اما بدلیل نرسیدن به این حدنصابِ مدنظر (۴ نقد) در فهرست متاکریتیک جایی نداشته باشند (مثلا خیلی از آثار سینمای بالیوود)
۲- نمرات منتقدین با توجه به حداکثر نمره درنظر گرفته میشود و در سیستمِ سایت به ۱۰۰ تبدیل میشود؛ یعنی برای مثال منتقدی که به فیلمی نمره ۴ از ۵ داده باشد در متاکریتیک، نمره ۸۰ به حساب میآید.
و مهمترین نکته که اعتبار خاصی به متاکریتیک بخشیده است:
۳- متاکریتیک با توجه به سابقه و اعتبار هر منتقد، ضریب خاصی را به نقد او اختصاص میدهد که در میانگین نهایی، نمرهها با توجه به ضریبهای موجود تغییر کرده و در نهایت کیفیت فیلم موردنظر را نشان میدهد (مثلا منتقد مشهور و برجستهای همچون «راجر ایبرت» اگر به فیلمی نمره ضعیفی بدهد، در میانگینِ نهایی امتیاز فیلم تاثیر زیادی دارد و به نوعی باعثِ کشیدگی منفی برای آن فیلم میشود و بالعکس)
۴- در فهرست برترینهای سایت متاکریتیک فیلمهایی در لیست نهایی وارد شدهاند که حداقل ۹ نقد برایشان وجود داشته باشد؛ پس فیلمهایی همچون «لورنس عربستان» یا «هفت سامورایی» با اینکه امتیاز عالیِ ۱۰۰ و ۹۸ را کسب کردهاند اما به دلیل نرسیدن به حدنصابِ مدنظر سایت متاکریتیک (۹ نقد) در فهرست برترینها قرار نگرفتهاند.
.
با توضیح و توصیفاتِ فوق، ممکن است برخی از مخاطبان سینما به دیدن فهرستبرتر این سایت معروف و معتبر علاقه داشته باشند و ما نیز تصمیم گرفتهایم فیلمهایی که امتیاز عالیِ ۹۵ تا ۱۰۰ را در این سایت کسب کردهاند را در چند مقاله به شما معرفی کنیم. امتیاز (rate) ۹۵، نمرهی بسیار بالایی هست که نصیب هر فیلمی نمیشود و از بین ۱۲هزار فیلم موجود در سایت متاکریتیک، تنها ۶۱ فیلم توانستهاند به این امتیاز برسند.
در پایان نیز نکات مهمی که در این فهرست وجود دارد را برای مخاطبان ذکر میکنیم. با سینمافارس همراه باشید.
در قسمتهای قبل (اول ، دوم و سوم ) به سراغ ۴۸ فیلم رفته بودیم حال در آخرین فهرست از فیلمهای برتر سایت متاکریتیک، نوبت به آثاری میرسد که با امتیاز شاهکار ۹۹ (۵ فیلم) و ۱۰۰ (۸ فیلم) در این سایت به ثبت رسیدهاند و نشان از این دارند که تمامی منتقدان نقدی کاملاً مثبت به این فیلمها داشته و مورد تحسین جهانی واقع شدهاند.
۱۳- Touch of Evil (1958) ۹۹
فیلمی از «اورسن ولز» با نام «تماسی از شرّ» در رتبهٔ ۱۳ ام سایت متاکریتیک با امتیاز ۹۹ قرار گرفته است. این فیلم یکی از آخرین فیلمها در ژانرِ نوآر در دوران کلاسیک سینماست.
خلاصه داستان:
شهری در مرز امریکا و مکزیک. بازرس ویژه ی مواد مخدر دولت مکزیک با «هنک کویینلن» (ولز)، کارآگاه امریکاییِ خلافکار و در شرف بازنشستگی درگیر می شود…
۱۲- Pinocchio (1940) ۹۹
بازهم انیمیشنِ کلاسیکی دیگر از «والت دیزنی» با نام «پینوکیو» در رتبه ۱۲ ام متاکریتیک قرار گرفته است. «پینوکیو» دومین انیمیشن بلند ساخته شده در والتدیزنی میباشد و همچنین از نگاه «انجمن فیلم آمریکا»، یکی از ۱۰ فیلم انیمیشن برتر جهان است.
خلاصه داستان:
داستان این فیلم در مورد نجار پیری است که فرزندی ندارد. او یک عروسک چوبی میسازد و فرشتهٔ آرزوها به او جان میدهد…
۱۱- Moonlight (2016) ۹۹
رتبه ۱۱ ام در سایت متاکریتیک متعلق به فیلمی متاخر با نام «مهتاب» به کارگردانیِ «بری جنکینز» هست. این فیلم از معدود آثار تحسین شده در قرن ۲۱ و یک دهه اخیر سینماست که با تحسینِ جهانی روبرو شده است و همچنین جوایز معتبری از جمله «بهترین فیلم» اسکار را از آنِ خود کرده است.
خلاصه داستان:
فیلم روایتگر زندگی «شایرون» یک سیاهپوست همجنسگرا میباشد و داستان زندگی او را در سه مقطع کودکی، نوجوانی و بزرگسالی به تصویر میکشد که با مشکلات فرهنگی و خانوادگی بسیار زیادی در یک محله فقیر و بدنام سیاهپوستان بزرگ میشود…
۱۰- City Lights (1931) ۹۹
فیلمِ صامتِ «روشناییهای شهر» اثری از کمدین و بازیگر برجسته تاریخ سینما یعنی «چارلی چاپلین» در رتبه ۱۰ ام متاکریتیک قرار دارد. این فیلم که به گفتهٔ بسیاری بهترین فیلمِ چاپلین محسوب میشود، از نگاه «بنیاد فیلم آمریکا» بهترین فیلم جهان در زمینه کمدی-رمانتیک محسوب میگردد.
خلاصه داستان:
چارلی، با دختر گلفروش نابینایی آشنا میشود. او از دختر یک گل میگیرد و به او دل میبندد. در همان شب، یک ثروتمند مست که قصد خودکشی دارد را نجات میدهد و مرد ثروتمند با او دوست میشود…
۹- Singin’ In the Rain (1952) ۹۹
فیلمِ موزیکالِ «آواز در باران» ساختهی مشترک «جین کلی» و «استنلی دانن» نهمین فیلم برتر تاریخ سینما و بهترین فیلم با امتیاز ۹۹ در سایت متاکریتیک قرار گرفته است. این فیلم در بسیار از بنیادها سینمایی جزیی از بهترین فیلمهای تاریخ سینما و ژانر موزیکال قرار دارد.
خلاصه داستان:
داستان آواز در باران، در هالیوود، در سالهای ۲۸–۱۹۲۷، زمانی که سینمای ناطق تازه پا به عرصه گذاشته بود و صنعت سینما در حال تغییر بود، میگذرد…
.
حال نوبت ۸ فیلمیست که در سایت متاکریتیک نمره شاهکار ۱۰۰ را توسط حداقل ۱۰ منتقد برجسته و معتبر کسب کردهاند و البته بازهم لازم به ذکر است که تاکید کنیم، فیلمهای دیگری نیز نمره ۹۵ به بالا را در متاکریتیک بدست آوردهاند (همچون لورنس عربستان ۱۰۰ و هفت سامورایی ۹۸) اما به دلیل اینکه نقدهای پیرامون آنها به حد نصابِ مدنظرِ سایت متاکریتیک (۹ نقد) نرسیدهاند، در فهرست برترینهای این سایت جای نگرفتهاند.
۸- Notorious (1946) ۱۰۰
رتبه ۸ ام در سایت متاکریتیک آن هم با امتیاز کامل ۱۰۰ متعلقِ به فیلمی از هنرمند برجسته تاریخ سینما یعنی «آلفرد هیچکاک» با نام «بدنام» با بازگیریِ «کری گرانت» و «اینگرید برگمن» هست.
خلاصه داستان:
«آلیسشا هیوبرمن» (برگمن) دختر یک جاسوس نازى دستگیر و محکوم شده، به «دولین» (گرانت)، مأمور مخفى امریکایى دل مىبازد. «دولین»، «آلیشا» را به کمک مىطلبد و او هم مىپذیرد تا نقش عنصر نفوذى در تشکیلات دشمن را بازى کند…
۷- Vertigo (1958) ۱۰۰
رتبه ۷ام را نیز فیلمی دیگر از «آلفرد هیچکاک» با نام «سرگیجه» از آن خود کرده که به گفتهٔ خود هیچکاک، شخصیترین فیلم وی میباشد. «سرگیجه» همچنین در بسیاری از بنیادها و نشریات جز ۱۰ فیلم برتر تاریخ سینما قرار دارد و برای مثال در نظرسنجی مجلهٔ معتبر سینماییِ سایت «اند ساند» در سال ۲۰۱۲، این فیلم عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای جهان را از آنِ خود کرد.
خلاصه داستان:
فیلم، ماجرای اسکاتی فرگوسن (جیمز استوارت)، پلیسی است که در جریان یک تعقیب و گریز به دلیل سرگیجه نمیتواند مأموریتش را درست انجام دهد و در نتیجه بازنشسته میشود. رفیقی قدیمی از او میخواهد مراقب همسرش مادلن «کیم نوواک» باشد که اخیراً رفتارش عجیب و غریب شدهاست. اسکاتی وارد ماجرایی پُر رمز و راز میشود…
۶- Three Color: Red (1994) ۱۰۰
رتبه ۶ ام در سایت متاکریتیک متعلق به یکی از فیلمهای سهگانهٔ رنگِ معروفِ فیلمساز لهستانی «کریستوف کیشلوفسکی» با نام «قرمز» میباشد. موسیقیمتنِ مشهور این فیلم نیز توسط آهنگساز لهستانی «زبیگنیف پرایزنر» ساخته شده است.
خلاصه داستان:
فیلم قرمز درباره زندگی یک مدل زن سوئیسی به نام “والنتین” است که هنگام رانندگی سگ قاضی را زیر می گیرد. آنها باز هم یکدیگر را می بینند و در اثنای همین ملاقات “والنتین” متوجه چیز عجیبی می شود…
۵- Boyhood (2014) ۱۰۰
پنجمین فیلم برتر سایت متاکریتیک با نمره کامل ۱۰۰ متعلق به «پسرانگی» اثری از «ریچارد لینکلیتر» هست. طولِ تاریخ فیلمبرداری این فیلم ۱۲ سال به درازا کشید و فیلمنامه آن بر اساس ۱۲ سال از زندگی یک پسربچه به نام «الار کولترین» نگاشته شده است.
خلاصه داستان:
این فیلم ۱۲ سال از عمر یک پسربچه و خانوادهٔ او، از دوران دبستان تا رسیدن به سن بلوغ را دنبال میکند و مسائل عمدهٔ زندگی خانوادگی، تأثیر مدرسه و اجتماع در او و رنجها و تردیدهای نوجوانی وی در این باره را به تصویر میکشد…
۴- Casablanca (1942) ۱۰۰
رتبه ۴ام در سایت متاکریتیک را یکی از معروفترین عاشقانههای تاریخ سینما یعنی «کازابلانکا» اثرِ «مایکل کورتیز» از آن خود کرده است. فیلمی که موفق به دریافت جایزه «بهترین فیلم» اسکار نیز شده است.
خلاصه داستان:
ریک بلِین (همفری بوگارت) که در کازابلانکا صاحب یک نایتکلاباست، پی میبرد که عشق قدیمیاش، ایلسا (اینگرید برگمن)، با شوهرش، ویکتور لازلو، در شهر است. لازلو رهبر مقاومت اهل چکسلواکی است و آلمانها به دنبالش هستند؛ ایلسا میداند که ریک میتواند به آنها کمک کند از کشور خارج شوند اما…
۳- Rear Window (1954) ۱۰۰
رتبه سوم در سایت متاکریتیک باز هم به فیلمی از کارگردانِ برجسته تاریخ سینما «آلفرد هیچکاک» تعلق دارد. فیلمی با نام «پنجرهٔ پشتی» که به گفتهٔ بسیاری از منتقدان بهترین فیلم هیچکاک است.
خلاصه داستان:
تمامی نماهای این فیلم از درون یک اتاق گرفته شده که پنجرهای رو به چند آپارتمان دارد. یک عکاس خبری (جیمز استوارت) که با پای شکسته مجبور است در یک صندلی چرخدار باقی بماند از روی بیکاری به تماشای حرکات همسایههای آن طرف حیاط آپارتمانی که در گیتیچویلج دارد مشغول میشود. مشاهداتش باعث میشود که به یکی از همسایهها (ریموند بر) شک ببرد، این مرد همسرش را کشتهاست، ولی عکاس نمیتواند از این بابت دوست دختر خود (گریس کلی) و دوست کارآگاهش وندل کوری را قانع کند…
۲- The Godfather (1972) ۱۰۰
رتبه دوم در سایت متاکریتیک به شاهکارِ «فرانسیس فوردکاپولا» با نام «پدرخوانده» تعلق دارد. فیلمی در بستر مافیا که بازیگرانِ قدری همچون «مارلون براندو» و «آل پاچینو» در آت ایفای نقش کردهاند. از «پدرخوانده» به دلیل محبوبیتِ بسیار زیاد آن، دو قسمت دیگر نیز توسط کاپولا ساخته شد.
خلاصه داستان:
فیلم، در اواخر دهه ۴۰ و در “نیویورک” جریان دارد و “دون کورلئونه” رئیس یک خانواده مافیایی است. “مایکل” پسر او، که مدتها پیش، از قبول شغل خانوادگی سر باز زده است، به همراه دوست دختر غیر ایتالیاییاش که برای اولین بار سر از شغل خانوادگی “مایکل” درمیآورد به جشن عروسی خواهر خود آمده اما…
۱- Citizen Kane (1941) ۱۰۰
و در نهایت رتبه نخست و بهترین فیلم در سایت متاکریتیک به فیلمِ مشهورِ «اورسن ولز» یعنی «همشهری کین» تعلق میگیرد. هرچند این فیلم در اسکارِ وقت، کاندید بسیاری از جوایز آن شد اما در نهایت تنها جایزه «بهترین فیلمنامه غیراقتباسی» را از آن خود کرد.
خلاصه داستان:
زمانیکه «چارلز فاستر کین» غول ثروتمند روزنامهدار میمیرد تنها یک کلمه میگوید: «غنچهٔ رز». تهیهکننده فیلم مستند زندگی کین از گزارشگر تامسون میخواهد تا دربارهٔ زندگی و شخصیت کین تحقیق کند و به ویژه معنای کلمه آخر پیش از مرگش را کشف کند. تامسون با دوستان و بستگان کین مصاحبه میکند و داستان کین در رشتهای از گذشتهنما (فلاش بک) شکل میگیرد…
.
البته لازم به ذکر است که قطعِ به یقین این فهرست در آینده نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد و احتمال دارد نقدهای منتقدان معتبرِ جدیدی امتیاز یک فیلم را تغییر دهند و یا از طرفی فیلمهای جدیدی اکران شوند و بتوانند مورد تحسین اکثرِ منتقدان قرار گرفته و به این فهرست راه یابند.
حال به نکات قابلتوجه در مجموع این فهرست ۶۱تایی پرداخته و آنها را برمیشماریم:
.
۱- تنها ۶ کارگردان هستند که از میان آثارشان بیش از یک فیلم در فهرست برتر سایت متاکریتیک قرار گرفته است که از این بین «آلفرد هیچکاک» درحالی با ۵ فیلم رکوردار است که ۳ فیلم از او جزء ۱۰ فیلم برتر متاکریتیک قرار دارد:
۳- Rear Window (1954)
۷- Vertigo (1958)
۸- Notorious (1946)
۱۶- North by Northwest (1959)
۲۶- Psycho (1960)
.
۲- پنج کارگردان دیگر هر کدام دو فیلمشان در تاپ-لیست سایت متاکریتیک قرار گرفته است:
«آلفونسو کوارون»، «بیلی وایلدر»، «جان هیوستون»، «اورسن ولز» و «آکیرا کوروساوا».
Alfonso Cuaron:
۲۹- Roma (2018)
۴۲- Gravity (2013)
Billy Wilder:
۲۵- Some Like It Hot (1959)
۵۴- Double Indemnity (1944)
Akira Kurosawa:
۱۷- Rashomon (1950)
۳۰- Ran (1985)
John Huston:
۱۴- The Treasure of the Sierra Madre (1948)
۳۴- The Maltese Falcon (1941)
Orson Welles:
۱- Citizen Kane (1941)
۱۳- Touch Of Evil (1958)
.
۳- تنها ۲ فیلم در سبک سینمای مستند هستند:
۱۹- Hoop Dreams (1994)
۵۳- I Am Not Your Negro (2016)
.
۴- از سینمای صامت ۲ فیلم در تاپ-لیست سایت متاکریتیک قرار دارد:
۱۰- City Lights (1931)
۳۷- Intolerance (1916)
.
۵- از میان ۶۱ فیلم با امتیاز ۹۵ و بیشتر، تنها یکسوم فیلمها (۲۰ فیلم) از محصولات قرن ۲۱ هستند که ۱۳تای آن نیز از یک دهه اخیر سینما میباشند.
.
۶- سینمای دورهٔ کلاسیک (از ابتدای قرن بیستم تا اواسط دهه شصت میلادی) با ۲۸ فیلم، بیشترین محصولات یک دورهٔ خاص را در سایت متاکریتیک از آن خود کرده است.
.
۷- در مجموع ۶۱ فیلم، تعداد ۹ انیمیشن در فهرست برتر سایت متاکریتیک ثبت شدهاند که ۴ تای آن نیز مربوط به انیمیشنهای کلاسیک شرکت والت دیزنی میباشد.
.
۸- از میان این لیست، تنها ۵ فیلم امتیاز ۹۹ را کسب کردهاند و از این حیث کمترین تعداد را برای یک امتیاز شامل میشوند.
.
۹- از میان ۶۱ فیلم، تنها ۱۱ فیلم از کشور آمریکا نبودهاند و از این بین بیشترین سهم از آن تولیداتِ کشور ژاپن با ۳ اثر سینمایی بوده است؛ و پس از آن فرانسه و مکزیک هرکدام ۲ و کشورهای ایران، انگلیس، رومانی و کرهجنوبی نیز یک فیلم از آنها در فهرست برترِ سایت متاکریتیک قرار گرفته است.
Japan:
۱۷- Rashomon (1951)
۳۰- Ran (1985)
۴۵- Sprited Away (2001)
France: (& Poland)
۶- Three Colors: Red (1994)
۴۷- Portrait of a Lady on Fire (2019)
Mexico: (& Spain)
۱۵- Pan’s Labyrinth (2006)
۲۹- Roma (2018)
Iran:
۶۰- A Separation
Romania:
۲۴- ۴ Months, 3 Weeks and 2 Days (2007)
SouthKorea:
۴۳- Parasite (2019)
England: (& Ireland)
۲۰- My Left Foot (1989)
نظرات