ژانر وحشت یا ترسناک غالباً پتانسیل فرنچایزسازی (کالکشن یا مجموعه شدن) را بهتر از سایر ژانرهای سینمایی دارد. معمولاً کافی است که فیلمی در این ژانر به موفقیت نسبیِ هنری یا خصوصا تجاری دست پیدا کند تا آن فیلم مبدل به اولین قسمت یا پارت از یک فرنچایز ترسناک سینمایی بشود. حال سعی شده در مطالبی سریالی و چند قسمتی، تعدادی از این فرنچایزهای ژانر ترسناک را که معمولا با استقبال مخاطبان و یا بعضاً با اصرار تهیهکنندگانِ کمپانیهای درجه دو ادامهدار شدهاند برای شما مخاطبان معرفی کرده تا یک آشناییِ اجمالی پیرامون این فرنچایزهای ترسناک برای مخاطبان ایجاد شود. با ما همراه باشید.
.
فرنچایز بعدی که به سراغ آن میرویم «درخشش» (The Shining) نام دارد. شاید در نگاه اول از نظر کثرت (دو قسمتی بودن) نتوان آن را یک مجموعه یا کالکشن سینماییِ کامل محسوب کرد اما به هر حال قسمت اول این فرنچایز آنهم به کارگردانی فیلمسازِ فقید و متبحّری چون «استنلی کوبریک» آنقدر در تاریخ سینما شهرت دارد (The Shinng – 1980) که وقتی پس از ۲۹ سال دنبالهی آن با نام «دکتر اسلیپ» (Doctor Sleep) در سال ۲۰۱۹ ساخته میشود مخاطبان جدی سینما و حتی هواداران ژانر وحشت را لبخندزنان به پیش پردههای نقرهای سینما یا صفحهنمایشهای خانگیشان بکشاند.
فرنچایز «درخشش» در واقع اقتباسی از رمان مشهوری با همین نام از نویسنده آمریکایی «استیون کینگ» میباشد، این نویسنده مشهور و کاربلد که اغلب در ژانر وحشت با مضامین اسرارآمیز و معمایی رمانهایی را به رشتهی تحریر درآورده است از معدود نویسندگانی است که بیشتر آثار آن به منابع اقتباسی در مدیومهای مختلف بهخصوص سینما تبدیل شده است و همانطور که پیشتر گفته شد مشهورترین و موفقترین اثر اقتباسی این نویسنده آمریکایی، فیلم «درخشش» اثر استنلی کوبریک میباشد. فیلمی که هرچند در زمان اکران با استقبال خوبی مواجه نشد و حتی با کسب نامزدیِ دو عنوانِ تمشک طلایی برای بدترین بازیگر (شلی دووال) و بدترین کارگردان (استنلی کوبریک)، شکستی بزرگ در کارنامهی فیلمسازی کوبریک به نظر میآمد اما طولی نکشید که جای خود را به مرور نزد مخاطبان سینما پیدا کرد و مبدل به اثری کالت و بسیار موفق شد، آنقدر موفق که یکی از سکانسهای فیلم معروف به سکانس Here’s Johnny (جانی اینجاست!) و شکستن در با تبر توسط جک نیکلسون به یک صحنهی بسیار معروف نه تنها در ژانر وحشت که برای تاریخ سینما بدل گردید. حال در ادامه شناسنامهای کلی و اجمالی از فرنچایز «درخشش» را برای مخاطبان معرفی خواهیم کرد.

فرنچایز دو قسمتی The Shining
.
The Shining – 1980
نام فیلم: درخشش
محصول: ۱۹۸۰ آمریکا و بریتانیا
نمره IMDb : 8.4
کارگردان: استنلی کوبریک
بازیگران: جک نیکلسون – شلی دووال – بری دنن – ورونیکا فورکه – اسکتمن کراترز
خلاصه داستان:
مرد نویسندهای به همراه همسر و فرزندش در هتلی به عنوان سرایدار اقامت میگزیند تا در طول فصل زمستان و در آرامش فضای هتل داستانش را به پایان برد. در طول فصل زمستان به دلیل بارش برف بسیار، راههای مُواصِلاتی به هتل بسته شده و به همین دلیل جک تورنس (جک نیکلسون) با خانواده خود به عنوان سرایدار در این هتل در طول زمستان استخدام میشود. فضای وهمآلود و تنهایی در این مکان موجب نوعی روانگسیختگی در جک میشود و دچار اختلالات روانی و عصبی شده و قصد نابودی همسر و فرزندش را میکند …

سکانس و نمای بسیار معروف Here’s Johnny (با بازی جک نیکلسون)
.
Doctor Sleep – 2019
نام فیلم: دکتر اسلیپ
محصول: ۲۰۱۹ آمریکا
نمره IMDb : 7.3
کارگردان: مایک فلنگن
بازیگران: ایوان مکگرگور – ربکا فرگوسن – جیکوب ترمبلی – بروس گرینوود – امیلی آلین لیند
خلاصه داستان:
سالها بعد از رویدادهای قسمت نخست، دنی تورنس (ایوان مکگرگور) که همچنان با کابوسهای دوران کودکی خود درگیر است، دختر بچهای را ملاقات میکند که قدرتهایی شبیه او داشته و دنی باید بین کمک کردن به خودش و این دختر یک مسیر را انتخاب کند …
.
.
.
برای معرفی فرنچایز بعدی باز هم به سراغ اقتباسی دیگر از رمانهای نویسنده مشهور و آمریکایی یعنی «استیون کینگ» میرویم و حال نوبت به فرنچایز بسیار موفق از نظر گیشه یعنی «آن» (It) است. فیلم «آن» در سال ۲۰۱۷ به اکران رسید و در خیزشی چشمگیر فیلم مشهورِ «جنگیر» را پشت سر گذاشت و مبدل به پرفروشترین فیلمِ ترسناک تاریخ سینما شد و قطع به یقین همین یک مورد حتی بدون درنظرگیری جنبههای کیفی آن برای تهیهکنندگان کافی است تا یک فرنچایز را برای این فیلم تدارک ببینند. داستان و اتفاقات فیلم نیز در تابستان سال ۱۹۸۹ رخ میدهد و داستان هفت کودک از شهرِ خیالی دِری در ایالت مین آمریکا را دنبال میکند که در اثر مواجهه با دلقکی ناشناس دچار وحشت شدهاند. لازم به ذکر است که پیشتر نیز در سال ۱۹۹۰ مینیسریالی بر اساس رمانِ «آن» ساخته شده بود که با واکنشهای ضد و نقیضی همراه بود. در ادامه شناسنامهای کلی از این فرنچایز نوپا و دو قسمتی را معرفی خواهیم کرد.

فرنچایز پرفروشِ It که تا به حال دو قسمت از آن منتشر شده است.
.
It – 2017
نام فیلم: آن
محصول: ۲۰۱۷ آمریکا
نمره IMDb : 7.3
کارگردان: اندی موسکیتی
بازیگران: جیدن لیبرهر – فین ولفهارد – بیل اسکاشگورد – سوفیا لیلیس – کرک اسودو
خلاصه داستان:
داستان و اتفاقات فیلم در تابستان سال ۱۹۸۹ رخ میدهد و داستان هفت کودک از شهرِ خیالی دِری در ایالت مین آمریکا را دنبال میکند که در اثر مواجهه با دلقکی ناشناس دچار وحشت شدهاند و هرکدام به طور جداگانه و شخصی با حادثهها و خیالاتی که بهشدت از آن ترس دارند مواجه میشوند؛ بنابراین تصمیم میگیرند که درباره علت این خیالات که همگی به یک دلقک قدیمی و ترسناک در شهرشان مربوط میشود تحقیق کنند …
.
It: Chapter Two – 2019
نام فیلم: آن: بخش دوم
محصول: ۲۰۱۹ آمریکا
نمره IMDb : 6.5
کارگردان: اندی موسکیتی
بازیگران: بیل اسکارشگورد – جیمز مکآووی – جسیکا چستین – بیل هیدر – عیسی مصطفی – جیمز رانسون
خلاصه داستان:
۲۷ سال از اتفاقات ترسناک تابستان سال ۱۹۸۹ میگذرد. اعضای باشگاه بازندگان حالا هرکدام بزرگ شدهاند و زندگی شخصی و مشکلات خود را دارند. همه چیز به ظاهر خوب پیش میرود تا اینکه یک تماس تلفنیِ مرموز دوباره آنها را به زادگاه و محل زندگی سابقشان، یعنی شهر دِری بازمیگرداند؛ جایی که اعضای باشگاه بازندگان دوباره با ترسهای قدیمیِ خود مواجه میشوند و تصمیم میگیرند برای نبرد نهایی با دشمن دیرینهٔ خود، یعنی پنی وایز (دلقک ترسناک) آماده شوند …

کاراکترهای دو قسمت It طی گذر زمان و فاصله زمانیِ چندساله
.
.
.
فرنچایز بعدی که در ژانر وحشت سراغ آن میرویم و به معرفی آن خواهیم پرداخت در واقع بر اساس شخصیتی معروف و داستانی به نام «هانیبال لکتر» در سری رمانهای دلهرهآورِ نویسنده و فیلمنامهنویس آمریکایی یعنی «توماس هریس» میباشد. از کاراکتر «هانیبال لکتر» در مدیوم سینما اقتباسهای مختلف و البته بسیار موفقی به عمل آمده است و هنرپیشگانِ مشهوری از جمله «آنتونی هاپکینز» و «مدس میکلسن» در شمایل این شخصیتِ روانکاو و مخوف به نقشآفرینی پرداختهاند. مشهورترین و موفقترین اقتباس سینماییای که از این شخصیت داستانی ساخته و پرداخته شده است، فیلم مشهور و برندهٔ اسکارِ «سکوت برّهها» به کارگردانی «جاناتان دِمی» میباشد. در واقع میتوان اذعان داشت که زوایای مختلف و خوفناکِ شخصیت روانکاو و در عین حال روانپریش و آدمخوارِ «هانیبال لکتر» با فیلم «سکوت برّهها» به مخاطبان سینما معرفی و به نوعی از آن رونمایی شد. با این فیلم بود که حتی میتوان گفت یک کاریزمای سمپاتیک برای مخاطبان سینما به وجود آمد و تهیهکنندگان و کمپانیهای سینمایی و تلویزیونی را بر آن داشت که اقتباسهای بیشتر و گوناگونی از این شخصیتِ مرموز و خوفناک تولید کنند.
توضیح و تشریحاتی اجمالی از زوایای شخصیتی «هانیبال لکتر»: «هانیبال لکتر» روانپزشکی است که از طریق قدرت روانکاوی و شناخت شخصیت افراد میتواند دیگران را تحت تأثیر قرار داده و آنها را به انجام کارهای خطرناک وادار نماید. او همچنین پزشک جراح، اهل شعر و ادب است و در هنرهای رزمی، آشپزی، استراتژی، فلسفه و روانشناسی مهارت دارد و دارای شامهی تیزی بوده که گاهی حتی میتواند بیماری اشخاص را با آن تشخیص دهد. در تمامی پرداختهای داستانی، هانیبال لکتر به عنوان فردی باهوش، روشنفکر، با فرهنگ، دارای تحصیلات متعدد و دارای ذائقهٔ تجملی هنرمند و آشنا با موسیقی ظاهر شده است. همچنین او دارای اخلاقیات خاص خودش است به طوری که به احترام و ادب اهمیت خاصی میدهد و با افراد بیادب و وحشی برخورد میکند. البته دکتر لکتر یک آدمخوار نیز هست که بارها دیگران را وادار به کارهایی همچون بلعیدن زبان خود یا کندن پوست صورت خود کرده است.
تا به حال پنج اقتباس سینمایی و یک اقتباس تلویزیونی از کاراکتر «هانیبال لکتر» ساخته و پرداخته شده است که در ادامه به معرفی اجمالی از آنها میپردازیم. با ما همراه باشید.

پنج اقتباس سینمایی از شخصیت «هانیبال لکتر»
.
Manhunter – 1986
نام فیلم: شکارچی انسان
محصول: ۱۹۸۶ آمریکا
نمره IMDb: 7.2
کارگردان: وایکل مان
بازیگران: ویلیام پترسن – کیم گرایست – جوآن آلن – برایان کاکس – استیون لانگ
خلاصه داستان:
ویل گراهام به اصرار همکارش مجبور میشود دوباره وارد پروندهی لاینحلِ قتلِ جنون آمیزِ یک خانواده شود. او با به دست گرفتنِ پرونده، کم کم چنان در آن حل میشود که نزدیک است به دیوانگی برسد …
نکته: این فیلم اولین اقتباس سینمایی از کاراکتر «هانیبال لکتر» میباشد که البته شخصیتپردازی آن به صورت کاراکتری فرعی در فیلم پرداخته شده است. نقشآفرینی هانیبال در این فیلم بر عهدهی «برایان کاکس» بوده است.
.
The Silence of the Lambs – 1991
نام فیلم: سکوت برّه ها
محصول: ۱۹۹۱ آمریکا
نمره IMDb: 8.6
کارگردان: جاناتان دمی
بازیگران: جودی فاستر – آنتونی هاپکینز – اسکات گلن – تد لواین – آنتونی هیلد
خلاصه داستان:
کلاریس استارلینگ (جودی فاستر) توسط جک کرافورد (اسکات گلن) از آکادمی آموزشی افبیآی در کوانتیکوو، ویرجینیا انتخاب میشود. کرافورد به استارلینگ مأموریت میدهد که با هانیبال لکتر (آنتونی هاپکینز) که یک روانشناس و قاتل زنجیرهای است، گفتگو نماید، چرا که اعتقاد دارد لکتر ممکن است بتواند به آنها در پیدا کردن «بیل بوفالو» (قاتلی زنجیرهای که پوست قربانیانش را از تن جدا مینماید) کمک نماید …
نکته: این فیلم با بردن جایزهی «بهترین فیلم» آکادمی اسکار و همچنین برندهشدن در چهار جایزه مهم دیگر همچون «بهترین بازیگر نقش اولِ مرد و زن» (به ترتیب برای آنتونی هاپکینز و جودی فاستر) و «بهترین فیلمنامه اقتباسی» و «بهترین کارگردانی» موفقترین و مشهورترین فیلم اقتباسی از شخصیت «هانیبال لکتر» است. همچنین «سکوت برّهها» اولین قسمت از یک تریلوژیِ داستانی (سهگانه) از شخصیت هانیبال لکتر با بازیِ آنتونی هاپکینز میباشد.

کاراکتر هانیبال لکتر در فیلم سکوت برّهها با بازی آنتونی هاپکینز؛ از معروفترین آنتاگونیستهای ژانر وحشت و حتی تاریخ سینما
.
Hannibal – 2001
نام فیلم: هانیبال
محصول: ۲۰۰۱ آمریکا
نمره IMDb: 6.8
کارگردان: ریدلی اسکات
بازیگران: آنتونی هاپکینز – گری اولدمن – جولیان مور – هیزل گودمن
خلاصه داستان:
۱۰ سال پس از موفقیت استارلینگ کلاریس در پرونده بیل بوفالو و ارتقای کلاریس در کارش و تبدیلشدن به یک مأمور ویژه FBI، پرونده هانیبال لکتر که در قسمت قبل از تیمارستان فرار کرده را به او میسپارند. در این میان مردی ثروتمند به نام ماوسن ورگر (گری اولدمن) تنها قربانی زنده هانیبال لکتر میخواهد از دکتر لکتر که در حالت مستی از او خواسته بود تا پوست خودش را بکند، انتقام بگیرد. دکتر لکتر هم در این مدت در کتابخانه و موزهای در فلورانسِ ایتالیا، نشستهای ادبی تشکیل میدهد و برای مردم در مورد هنر و تاریخ سخنرانی میکند. در میان شنوندگان، شخصی به نام پازی در اطلاعیهای متوجه میشود که نام دکتر لکتر جزو ده نفری است که افبیآی در پی آنهاست و در صورت معرفی او ۲ میلیون ۵۰۰ هزار دلار میپردازند و …
نکته: این فیلم با فاصلهای ۱۰ ساله مستقیماً ادامهای بر فیلم «سکوت برّهها» میباشد و دومین فیلم از سهگانه کاراکتر هانیبال لکتر با بازیِ آنتونی هاپکینز به شمار میرود. همچنین بازیگر نقش استارلینگ کلاریس که در قسمت قبل بر عهدهی جودی فاستر بود در این فیلم تغییر کرده است و کاراکتر کلاریس با نقشآفرینی «جولیان مور» پرداخت شده است.
.
Red Dragon – 2002
نام فیلم: اژدهای سرخ
محصول: ۲۰۰۲ آمریکا و آلمان
نمره IMDb: 7.2
کارگردان: برت راتنر
بازیگران: آنتونی هاپکینز – ادوارد نورتون – رالف فاینس – هاروی کایتل – امیلی واتسون – فیلیپ سیمور هافمن
خلاصه داستان:
داستان این فیلم ۲ سال قبل از حوادث فیلم سکوت برهها اتفاق میافتد. در سال ۱۹۸۰ ویل گراهام (ادوارد نورتون) که مأمور FBI است و مهارت خاصی در شناسایی و دستگیری قاتلین زنجیرهای دارد، هانیبال لکتر را دستگیر میکند اما برخوردی بسیار خونین و خطرناک بین او و هانیبال رخ میدهد. از آن پس گراهام خود را بازنشسته میکند اما یک قاتل حرفهای دست به جنایاتی میزند و گراهام دوباره به خدمت فراخوانده میشود. گراهام برای حل این پرونده با هانیبال دیدار میکند تا از او کمک بگیرد …
نکته: این فیلم سومین و آخرین فیلم از سهگانه کاراکتر هانیبال لکتر با بازی آنتونی هاپکینز میباشد. البته این فیلم به نوعی یک ریبوت یا بازسازی از فیلم «شکارچی انسان» نیز به شمار میرود که همچنین پیشدرآمدی بر فیلم «سکوت برّهها» هست.
.
Hannibal Rising – 2007
نام فیلم: خیزش هانیبال
محصول: ۲۰۰۷ آمریکا – بریتانیا – فرانسه – ایتالیا و جمهوری چک
نمره IMDb: 6.2
کارگردان: پیتر وبر
بازیگران: گاسپارد اولیل – گونگ لی – دومینیک وست – ریس آیفنز
خلاصه داستان:
فیلم ابتدا هانیبال را در سن هشت سالگی در سال ۱۹۴۴ و در زمان جنگ جهانی دوم نشان میدهد. هانیبال فرزند ارشد یک خانواده ثروتمند یهودی در لتونی است که پدر و مادرش بر اثر حمله متحدین کشته شدند. او و خواهرش، میشا به کلبهای در جنگل پناه میبرند. مشکل از آنجا شروع میشود که نیروهای متحدین نیز به همان کلبه می روند. پس از مدتی گرسنگی آنقدر به آنها فشار میآورد که سربازان مجبور به خوردن میشا میشوند و از آن پس هانیبال لکتر خویِ درّندگی را برای انتقام پیدا میکند …
نکته: این فیلم تا به امروز آخرین اقتباس سینمایی از شخصیت هانیبال لکتر است که داستان چگونگی سرگذشت این کاراکتر را به نمایش میگذارد. همچنین فیلم «خیزش هانیبال» از نظر نمره سایت IMDb با نمره ۶٫۲ ضعیفترین فیلم در فرنچایزِ کاراکتر هانیبال لکتر محسوب میشود.
.
Hannibal (TV Series) : 2013-2015
نام سریال: هانیبال
محصول: ۲۰۱۳-۲۰۱۵ آمریکا
نمره IMDb: 8.5
تولید: شبکه NBC در ۳ فصلِ ۱۳ قسمتی (مجموعا ۳۹ اپیزود)
بازیگران: هیو دنسی – مدس میکلسن – کارولین داویرناس – جیلین اندرسون – لارنس فیشبرن
خلاصه داستان:
داستان این سریال دربارهی مأمور FBI به نام ویل گراهام است که روش خاصی درگرفتن قاتلان دارد به این شکل که با تمرکزی که دارد خود را جای قاتل قرار میدهد و به جای قاتل فکر میکند. وی بعد از مدتی با یک روانپزشک کاربلد به نام هانیبال لکتر آشنا میشود و از آن پس آن دو با هم، بر روی پروندههای مختلف قتل کار میکنند و موفق میشوند چند قاتل را گیر بیندازند اما نکته مهمی که وجود دارد این است که ویل گراهام نمیداند همکارش هانیبال لکتر خود یک قاتل حرفهای است. داستان در واقع از جایی به اوج خود میرسد که ویل به قاتل بودن هانیبال پی میبرد و روابط میان این دو کمکم شروع به تغییر میکند …
نکته: این سریال در واقع برای ۷ فصل برنامهریزی شده بود اما پس از سه فصل کنسل شد. البته شبکه NBC دلایل موجهی برای این کنسلشدن هیچگاه ارائه نکرد و موارد تعجبآوری همچون پایینبودن نمره فصل سوم نسبت به دو فصل اول را به عنوان علتهای این کار ذکر کرد.

چهار هنرپیشهای که تابحال برای شخصیت «هانیبال لکتر» نقشآفرینی کردهاند:
۱- برایان کاکس (۱فیلم: شکارچی انسان)
۲- آنتونی هاپکینز (۳فیلم: سکوت برّهها – هانیبال – اژدهای سرخ)
۳- گاسپار اولیل (۱فیلم: خیزش هانیبال)
۴- مدس میکلسن (۱ سریال: هانیبال)
نظرات