سه بخش اغاز، میانه و پایان. شات، ریورس شات. ایا تمام داستان سینما به همینها ختم میشود؟ سینما یکی از پیچیدهترین فرمهای هنر است. تعداد عناصر مورد استفاده این هنر برای به تکامل رساندن یک اثر حقیقتاً وسیع و احنمالات بیکران هستند. در ادامه با سینماگیمفا همراه باشید.
گاهی، به تماشای فیلمی مینشینیم که نگرش ما را از آنچه به عنوان هنر هفتم میشناسیم عوض میکند. از تصاویر، صداها و مونتاژها و باقی عناصری که میشناسیم استفاده میکند تا به ما مسیری را نشان بدهد که پیش از این نمیتوانستیم تصورش کنیم. چنین فیلمهایی مورد بحث این مقاله است.
انتخابهای این لیست اغلب بر حسب سلیقهٔ شخصی نویسنده سایت منبع بودهاند اما موضوع مشترک بین همه آنها تغییر بینش نویسنده نسبت به سینما بوده است.
۱۰- Irma Vep «ایرما وپ» ساخته ی اولیویر آسایاس (Olivier Assayas)
ایرما وپ با بازی مگی چونگ (Maggie Cheung) و ژان پیر لئود (Jean Pierre Leaud)، یکی از بهترین فیلمهای کارنامه این کارگردان فرانسوی است. فیلم در رابطه با دو شخصیتی است که حین پروژهٔ تولید فیلم The Vampires با یکدیگر آشنا میشوند و دارای فیلمنامهای قوی است و بازی چشمگیر چونگ که قطعاً جزو بهترینها در کارنامهٔ بازیگری او به شمار میرود در آن نمایان است.
فیلم ماجرای بازیگری چینی است که به فرانسه سفر میکند تا با کارگردانی که زمانی شناخته شده بود اما اکنون درگیر مسائل و مشکلات شخصی است، فیلمی بسازد. فیلم به خوبی آنچه در پشت پردهٔ فیلمسازی رخ میدهد را به نمایش میگذارد و سوالهای عمیقتری را درباره این صنعت میپرسد. ایرما وپ گرچه دارای مشکلاتی در ریتم پیش برندهٔ داستان است، اما حقیقتاً جزء بهترین فیلمهای کارگردانی شده توسط اسایاس است و هر سینمادوستی نباید فرصت تماشای آن را از دست بدهد.
۹- Day For Night «روز به جای شب » ساخته ی فرانسوا تروفو (François Truffaut)
روز به جای شب فیلم برندهٔ اسکار ساختهی تروفو است که دربارهٔ فیلمسازی است که برای ساختن فیلمش با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکند. در سال ۱۹۷۳ روز بجای شب مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و سال بعد اسکار بهترین فیلم خارجی را از آن خود کرد. علاوه بر ان والنتینا کورتسه (Valentina Cortese) نامزد بهترین بازیگر زن و تروفو نامزد بهترین کارگردان در سال ۱۹۷۴ شده بودند.
فیلم حول تمام افراد درگیر ساخت و تولید فیلمی با نام «Je Vous Presente Pamela» میچرخد و موضوع اصلی آن بررسی زندگی شخصی تمام بازیگران و دیگر دستاندرکاران این فیلم است. روز به جای شب قطعا یکی از بهترین فیلمهای ساختهٔ تروفو است.
این فیلم ترکیب مناسب و جذابی از درام و رومانس و کمدی است و ما را به تماشای سفری در روند فیلمسازی و مشکلات فراوان آن دعوت میکند. نگرش خلاقانه و طنزگونه تروفو به این پیشه، فیلم را به یکی از بهترینهای تروفو تبدیل کرده که باید در فهرستتان قرار بگیرد.
۸- Breathless «از نفس افتاده» ساخته ی ژان لوک گدار (Jean Luc Godard)
سینما را شاید بتوان به دو بخش تقسیم کرد: دوران قبل از نفس افتاده و دوران بعد از آن. شناسهٔ مهم موج نو فرانسه و یکی از تاثیرگذارترین فیلمهای تاریخ، این شاهکار ساختهٔ گدار است. فیلم برای همیشه آنچه از سینما میشناختیم را عوض کرد.
کاتهای سریع و متداوم همراه با بازی قوی جین سیبرگ و ژان پل بلمندو و فیلمنامهٔ فوقالعادهٔ تروفو، عناصری هستند که باعث میشوند این فیلم نه تنها یکی از مهمترینهای تاریخ سینما، بلکه یکی از غنیترینهای تاریخ باشد. از نفس افتاده فیلمی است که دیدتان را به سینما عوض خواهد کرد، چرا که قادر به تغییر مفهوم سینما است.
۷- Koyaanisqatsi «کویانیسکاتسی : زندگی بدون توازن» ساخته ی گادفری رجیو (Godfrey Reggio)
یکی از بهترینهای دهه ۸۰ (و بدون شک یکی از بهترینهای تاریخ)، سه گانهٔ کاتسی و بهترین این سهگانه اولین فیلم آن است. این اثر یکی از فیلمهاییست که نباید از دست داد. اولین کارگردانی حیرت انگیز رجیو، فیلمبرداری بی نظیر ران فریک و موسیقی هیپنوتیزم کنندهٔ فیلیپ گلس، ترکیبی جادویی را ایجاد میکنند که باعث میشوند این فیلم، فیلمی تکرار نشدنی در سراسر تاریخ باشد.
کالکشنی از جلوههای بصری خیره کننده، از رقص ابرها گرفته تا کارخانههای متروکه و دکههای ویدیو گیم، کویانیسکاتسی با استفاده از این مجموعهٔ عجیب از تصاویر، روایتی حساس و بینقص را به معرض نمایش میگذارد.
این شاهکار ساختهٔ رجیو به هر مخاطب دوست دار سینما توصیه میشود چراکه فیلمی است که قطعاً خواهد توانست فرای انتظارات شما از سینما ظاهر شود.
۶- Satantango «تانگوی شیطان» ساخته ی بلا تار (Bela Tarr)
فیلمساز مجارستانی، بلا تار، اغلب به سبب برداشتهای طولانی و تم فلسفی فیلمهایش در بین سینمادوستان شناخته میشود. با وجود فیلمهای قوی همچون Almanic Of Fall «سالنمای خزان» , Damnation «لعنت شده»، Werckmeister Harmonies «هارمونیهای ورکمایستر» و The Turin Horse «اسب تورین»، تانگوی شیطان را همچنان برترین و کاملترین فیلم او میشمارند.
در تمام ۷ ساعت و ۱۲ دقیقهٔ فیلم ردپای بی همتای بلا تار دیده میشود و آن را به یکی از بهترینهای تاریخ سینما تبدیل میکند. ریتم کند فیلم و برداشتهای فوق طولانی فیلم نیز به بار درونگرایانهٔ فیلم میافزایند و ترکیبی بیمثال را بر روی پردهٔ سینما ایجاد میکنند.
تانگوی شیطان شاهکاری از بلا تار، و ۳۵ امین فیلم برتر تاریخ به انتخاب مجلهٔ Sight and Sound نمونهای خالص از سینمای تأثیرگذار و تعیینکننده است که قطعاً بر روی تماشاگر واقعی نیز تأثیر خود را خواهد گذاشت.
۵- News From Home «خبرهایی از خانه» ساخته ی شانتال اکرمن (Chantal Akerman)
شانتال اکرمن فیلمساز آوانگارد بلژیکی یکی از بهترین فیلمهایش را در سال ۱۹۷۷ ساخت. فیلم ترکیبی است از شاتهای طولانی بسیار از نیویورک و خوانش همزمان اکرمن از روی نامههایی که از سوی مادرش به اکرمن بین سالهای ۱۹۷۱ و ۱۹۷۳ فرستاده شد.
در تک تک کلمات و جملههای نوشته شده خطاب به اکرمن، لحن مداخلهگرانه مادرش حس میشود و همراهی تصاویری از محیط ساکن نیویورک با این کلمات و صداها حقیقتاً این فیلم را به تجربهای بکر تبدیل کرده است. خبرهایی از خانه یکی از بهترین فیلمها در کارنامهٔ سینمایی اکرمن است و بدون شک مانند باقی فیلمهایش میتواند دید شما را بهکلی تغییر دهد.
۴- Dog Star Man « مرد شباهنگ » ساختهی استن برکج (Stan Brakhage)
استن برکج را به طور حتم می توان یکی از مهمترین تجربیسازان تاریخ نامید. مرد شباهنگ، مجموعهی پنج فیلم کوتاه تجربی متشکل از یک سرآغاز و چهار بخش، بین سالهای ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۴ منتشر شد و در مجموعا ۷۸ دقیقه زمان فیلم، برکج شگفتآورترین فیلم کارنامهاش با فیلمبرداری بهغایت بیهمتا را ارائه می دهد.
اتمسفر عجیب فیلم همیشه امری غیرقابل توصیف بوده است. تصاویری گیجکننده از یک مرد و سگش در بالای کوهی، فیلم زیباشناختی رادیکالی پیچیدهای را داراست که سبب تاثیرگذاری قوی بر روی بینندگانش به همراهی تصاویر اثرگذار و تکان دهنده می شود.
مرد شباهنگ فیلم سختی است اما برای هر سینما دوستی اثری واجب شمرده میشود و هر بینندهای بعد از تماشایش میتواند آنچه از سینما در نظر داشته را دوباره ارزیابی کند.
۳- The Blood Of A Poet «خون یک شاعر» ساخته ی ژان کوکتو (Jean Cocteau)
ژان کوکتو یکی از مهمترین فیلمسازان فرانسوی تاریخ است. با فیلمهای شاهکاری نظیر The Beauty And The Beast «زشت و زیبا» و Orpheus «ارفئوس»، کوکتو به راستی یکی از افسانههای جاویدان تاریخ سینماست. یکی از بهترینها در کارنامهاش، خون یک شاعر است که آن را در سال ۱۹۳۲ ساخت. آوانگارد ۵۵ دقیقهای مملو از نمادها و تصاویر غنی همراه با بازی هنرمندانهٔ انریکه ریوروس (Enrique Riveros) خون شاعر را به یکی از ارزشمندترین هنرمندیهای آوانگارد تاریخ تبدیل میکند.
فیلم داستان نقاشی را دنبال میکند که طرح صورتی را روی بوم پیاده میکند و سپس به تماشای جانبخشی دهان این پرتره مینشیند. از همان لحظه مخاطب تجربهای حیرتانگیز همراه با نمادها و شاتهای خیرهکننده را تجربه میکند که پیش از آن در سینما بیسابقه بوده و پس از ساخت فیلم نیز تأثیرگذاری آن بر روی بینندگان و فیلمسازان غیرقابلچشمپوشی بوده است.
۲- Man With A Movie Camera «مردی با یک دوربین» ساخته دزیگا ورتوف (Dziga Vertov)
معدود فیلمهایی در تاریخ قادر به نشان دادن عصاره و جادوی حقیقی سینما آنگونه که مردی با یک دوربین موفق به انجام آن شد، هستند. مستندی تجربی به کارگردانی ورتوف از ریتمی بینظیر به لطف تدوین الیزاوتا اسویولا برخوردار است که به شیوهای خلاقانه شهر را همچون یک سمفونی به تصویر میکشد.
با استفاده از محدوده وسیعی از تکنیکهایی همچون اسلو موشن، منجمد کردن فریم، دونوره شدن و بسیاری دیگر، این مستند خود را به عنوان یکی از نوآورترینهای تاریخ بدل میسازد. مردی با یک دوربین یکی از شاهکارهای تکرار نشدنی تاریخ است که قدرت جابجا کردن مرزها در خلق تصاویر متحرک به شیوهای بدیل را به نمایش میگذارد.
۱- Blue «آبی» ساخته ی درک جارمن (Derek Jarman)
آیا سینما را میشود مطلقاً در تصاویر تعریف کرد؟ آبی آخرین فیلم کارنامهٔ فیلمساز شناختهشده درک جارمن است و از لحاظ بصری تنها از یک شات از صفحهای ابی رنگ در تمام ۷۹ دقیقهاش تشکیل شده است.
اگر اتمسفر قوی ارائه شده توسط رنگ آبی در میان نبود شاید حتی برخی در دادن نام فیلم به آبی شک میکردند و به آن نام دیگری مانند موسیقی اصوات میدادند. در طول فیلم صدای خود جارمن شنیده میشود که دربارهٔ تجربیاتش، ایدز و حال و هوای رنگ آبی تأمل و بحث میکند.
این اثر توسط جارمن نوشته شده است. آبی یکی از بهترینهای دهه ۹۰ و شاید یکی از بحث برانگیزترینهای سینمای معاصر باشد؛ یک شات مطلقاً آبی و روایتی قدرتمند. آبی بدون شک شاهکاری است که قادر به جابجا کردن مرزها در ذهن تک تک بینندگاناش است.
منبع: Taste of Cinema
نظرات