ژانر وحشت یا ترسناک غالباً پتانسیل فرنچایزسازی (کالکشن یا مجموعه شدن) را بهتر از سایر ژانرهای سینمایی دارد. معمولاً کافی است که فیلمی در این ژانر به موفقیت نسبیِ هنری یا خصوصا تجاری دست پیدا کند تا آن فیلم مبدل به اولین قسمت یا پارت از یک فرنچایز ترسناک سینمایی بشود. حال سعی شده در مطالبی سریالی و چند قسمتی، تعدادی از این فرنچایزهای ژانر ترسناک را که معمولا با استقبال مخاطبان و یا بعضاً با اصرار تهیهکنندگانِ کمپانیهای درجه دو ادامهدار شدهاند برای شما مخاطبان معرفی کرده تا یک آشناییِ اجمالی پیرامون این فرنچایزهای ترسناک برای مخاطبان ایجاد شود. با ما همراه باشید.
فرنچایز بعدی که به معرفی آن خواهیم پرداخت، در واقع پیش از آنکه برای مخاطبان سینما جذاب باشد، برای مخاطبان پَر و پا قرصِ مدیوم و صنعت ویدئوگیم و خصوصاً طرفداران زیرژانرِ زامبی-محور محبوب خواهد بود. بله، فرنچایز پیش روی ما «رزیدنت اِویل» (Resident Evil) نام دارد (با اینکه برگردانِ تحتالفظیِ آن «شرّ پایدار» یا برگردان کلی آن «اقامتگاه شیطان» میباشد اما برای مخاطبان فارسیزبان نیز با تلفظ انگلیسی خود معروف شده است). فرنچایزی پرطرفدار که البته بیشتر هواداران و شهرت خود را مدیون منبع اقتباسی خود است که برای اولین بار از یک شرکت ژاپنی به نام «کپکام» به جهان ویدئوگیم راه یافت و به مخاطبان این مدیوم معرفی شد و در ادامه نیز در کنسولهای مختلف از جنبههای متفاوتی همچون گرافیک و زوایای داستانی پیشرفت کرد. پس از شهرت و فروش موفق و قابلتوجه این بازی، شرکت سونی حق تولید آن را برای مدیوم سینما از شرکت کپکام خریداری کرد تا به نوعی نسخهای آمریکایی/هالیوودی از آن را در قالب یک فرنچایز سینمایی به هواداران سریِ «رزیدنت اویل» و مخاطبان سینما معرفی کند. کارگردان اصلی فرنچایز رزیدنت اویل، «پل دابلیو اس اندرسون» (Paul W.S Anderson) است که مستقیما چهار قسمت از آن را کارگردانی و دو قسمت از آن را نویسندگی کرده است. همچنین نقش اول و بازیگر اصلی و ثابت این فرنچایز شش قسمتی «میلا یوویچ» میباشد که میتوان عمده شهرتش را به سبب نقشآفرینی در همین فرنچایز برای او در نظر گرفت. حال هرچند فرنچایز رزیدنت اویل هیچگاه امتیازات بالایی نزد منتقدینِ سینمایی و مخاطبان کسب نکرد و نهایتا در آکادمی نه چندان معتبر ساترن (Saturn) برای عناوینی کاندید شد اما فروش نسبتاً موفق آن در گیشه، سازندگان آن را ترغیب کرد تا طی ۱۴ سال، شش قسمت از آن را برای مخاطبان خاص و علاقهمندِ خود تولید و روانهی پرده سینماها کنند. در ادامه شناسنامهای کلی از فرنچایز «رزیدنت اویل» را برای شما مخاطبان معرفی خواهیم کرد.
.
Resident Evil – 2002
نام فیلم: رزیدنت اویل
محصول: ۲۰۰۲ بریتانیا و آلمان
نمره IMDb: 6.7
کارگردان: پل دابلیو اس. اندرسون
بازیگران: میلا یوویچ – اریک میبیس – میشل رودریگز – جیمز پیورفوی – کالین سالمون
خلاصه داستان: (همراه با خطر اسپویل)
آلیس (میلا یوویچ) یکی از نگهبانان درگاه ورودی مقر «هایو» است. مقر هایو، مقری است که متعلق به شرکت «آمبرلا» بوده و در آن به شکلی مخفیانه به انجام آزمایشهای غیرقانونی پرداخته میشود. در جریان یک خیانت، ویروس تی در این مقر منتشر شد. رایانه مرکزی ملکه سرخ که وظیفه تأمین امنیت مقر را برعهده داشت، تمامی این مقر را به همراه کارکنان آن قرنطینه میکند. آلیس شخصی است که ضد فعالیتهای آمبرلا کار کرده و به همراه دوستانش برای خارج شدن از مقر و رسواسازی آمبرلا تلاش میکند. در پایان آلیس متوجه میشود که نامزد او، باعث و بانیِ این رخداد بیولوژیکی بوده است. پس از کشته شدن نامزد آلیس، توسط مخلوق لیکر، آلیس و مت موفق به خروج از مقر میشوند و در این زمان توسط ماموران آمبرلا دستگیر میشوند …
.
Resident Evil: Apocalypse – 2004
نام فیلم: رزیدنت اویل: آخرالزمان
محصول: ۲۰۰۴ آمریکا، بریتانیا، آلمان، فرانسه و کانادا
نمره IMDb: 6.2
کارگردان: الکساندر ویت
بازیگران: میلا یوویچ – سیهنا گیلری – اودد فهر – اریک مـِیبییـِس – توماس کرتشمن
خلاصه داستان: (همراه با خطر اسپویل)
شهر راکون توسط شیوع ویروس تی دچار طغیان میگردد. شهروندان شهر با ابتلا به ویروس تی به زامبی تبدیل شدند. «جیل ولنتاین» (سیهنا گیلری) مجدداً وارد اداره پلیس شهر راکون شده و به همکاری با پلیس برای خارج کردن شهروندان سالم از شهر میپردازد. در این بین آلیس (میلا یوویچ) از آزمایشگاه فرار کرده و وارد شهر میشود. پژوهشگران شرکت آمبرلا با فعال کردن نمسیس، قصد دارند تا تمامی اعضای باقیمانده گروه استارز را از سر راه بردارند. جیل ولنتاین نیز در این گروه عضو میباشد. سرانجام، آلیس با جیل ولنتاین و سایر شهروندان همراه شده و به آنها برای خروج از شهر کمک میکند. آلیس پس از آن که موفق شد از شهر راکون فرار کند توسط مأموران آمبرلا دستگیر شده و مورد آزمایش قرار میگیرد. پس از مدتی آلیس موفق به فرار از آزمایشگاه میشود و با کمک جیل ولنتاین و کارلوس اولیویرا از ان محوطه فرار میکند …
.
Resident Evil: Extinction – 2007
نام فیلم: رزیدنت اویل: انقراض
محصول: ۲۰۰۷ آمریکا، بریتانیا، آلمان، فرانسه و کانادا
نمره IMDb: 6.3
کارگردان: راسل مالکهی
بازیگران: میلا یوویچ – الی لارتر – اودد فهر – ایان گلن
خلاصه داستان: (همراه با خطر اسپویل)
این فیلم در ادامه داستان قسمت دوم است. ویروس تی در بیشتر شهرها و کشورهای جهان شیوع یافته و جمعیت زیادی در سرتاسر دنیا به زامبی تبدیل شدند. آلیس (میلا یوویچ) که موفق به فرار از شهر راکون شده بود، در فکر یافتن مکانی بود که ویروس تی به آنجا نرسیده باشد. پس از مدتی او با کاروانی از بازماندگان مواجه میشود. رهبر این کاروان کلر ردفیلد (الی لارتر) و کارلوس اولیویرا (اودد فهر) هستند که ماموریت دارند بازماندگان را به مکانی امن منتقل کنند. آلیس پس از مواجهه با این کاروان، به آنها برای یافتن مکانی امن کمک میکند. او متوجه میشود که آلاسکا هنوز به ویروس تی دچار نشده است. او در نهایت به کاروان کمک کرده تا به آلاسکا منتقل شوند اما خود وارد آزمایشگاه آمبرلا شده تا انتقام خود را از آن بگیرد. سرانجام او موفق میشود دکتر سم آیساکس (ایان گلن) را که اینک به یک هیولا تبدیل شده بود نابود کند …
.
Resident Evil: Afterlife – 2010
نام فیلم: رزیدنت اویل: زندگی پس از مرگ
محصول: ۲۰۱۰ بریتانیا، آلمان، فرانسه و کانادا
نمره IMDb: 5.8
کارگردان: پل دابلیو اس. اندرسون
بازیگران: میلا یوویچ – الی لارتر – کیم کواتس – شان رابرتز – ونتورت میلر
خلاصه داستان: (همراه با خطر اسپویل)
داستان این فیلم در ادامهی قسمتهای قبلی رزیدنت ایول است و از آنجا شروع میشود که آلیس با تعدادی از همسانان خود (که در قسمت سوم ساخته بود) به مرکز فرماندهی آمبرلا حمله میکند و پس از تلاش برای کشتن آلبرت وسکر (شان رابرتز)، وسکر از دست او فرار میکند. در ادامه آلیس به شهر آرکیدیا میرود و آنجا را خالی از سکنه میبیند اما همراه قدیمی خود یعنی کلر ردفیلد (الی لارتر) را پیدا میکند آنها به لس آنجلس میروند و با گروهی بازمانده آشنا میشوند که کریس ردفیلد (ونتورت میلر) برادر کلر در بین آنها است. در ادامه آلیس پی میبرد که آرکیدیا شهر نیست بلکه یک کشتی باربری است که در نزدیکی ساختمان بازماندگان قرار گرفته است. آنها سوار بر کشتی میشوند اما کشتی یک حُقه برای به دام انداختن آنها بوده است. در پایان آلیس وسکر را میکشد و برای دنیا پیغام میفرستد …
نکته: این فیلم، اولین قسمت از فرنچایز رزیدنت اویل میباشد که به طور سهبعدی ساخته شده است.
.
Resident Evil: Retribution – 2012
نام فیلم: رزیدنت اویل: قصاص
محصول: ۲۰۱۲ آمریکا، کانادا و آلمان
نمره IMDb: 5.4
کارگردان: پل دابلیو اس. اندرسون
بازیگران: میلا یوویچ – سیهنا گیلری – میشل رودریگز – آریانا انجینیر – اودد فهر
خلاصه داستان:
فیلم بلافاصله بعد از قسمت چهارم آغاز میشود و آلیس و سایرین در کشتی باربری آرکیدیا شرکت آمبرلا توسط ناوگان تیلترتور به رهبری همراه و دوست سابق آلیس که شستوشوی مغزی داده شده است یعنی «جیل ولنتاین» مورد حمله قرار گرفتند که منجر به کشته شدن بسیاری از بازماندگان کشتی میشود. آلیس در حین حمله اسیر میشود در حالی که سرنوشت کریس ردفیلد، کلر ردفیلد و کی مارت مبهم باقی مانده است. در ادامه او خود را دوباره اسیر شده در زندان شرکت آمبرلا در ژاپن میبیند اما اینبار قدرتهای مافوق انسانی خود را مجدداً بازیافته است …
.
Resident Evil: The Final Chapter – 2016
نام فیلم: رزیدنت اویل: قسمت پایانی
محصول: ۲۰۱۶ آمریکا، بریتانیا، آلمان، فرانسه، کانادا و استرالیا
نمره IMDb: 5.5
کارگردان: پل دابلیو اس. اندرسون
بازیگران: میلا یوویچ – الی لارتر – شان رابرتز – روبی رز – ایئوین مککین
خلاصه داستان:
داستان فیلم سه هفته پس از اتفاقات قسمت چهارم رخ میدهد که طی آن وسکر (شاون رابرتز) توانسته بود آلیس (میلا یوویچ) و گروهش را فریب دهد. حال آلیس که یک اَبَرانسان محسوب میشود، میبایست تلاش کند تا شرکت آمبرلا را نابود کند تا بتواند نسل بشریت را نجات دهد و زمین را به جای بهتری برای زیستن تبدیل کند. البته او در این راه سخت مجبور میشود با رفقای قدیمیاش همراه شود چرا که در بین راه میبایست کلی زامبی را از بین ببرد و …
.
.
.
فرنچایز بعدیای که در ژانر وحشت به سراغش میرویم و به معرفی آن خواهیم پرداخت در واقع قبل از اینکه برای مخاطبان امریکایی و انگلیسیزبان نوستالژیک و دیدنی باشد، میتوان اینطور گفت که برای مخاطبان فارسیزبان، خاطرهانگیز و به یاد ماندنی جلوه میکند. بله فرنچایز پیش رو «مُرده شریر» (Evil Dead) یا عنوان مشهورتر، عامیانهتر و البته منصوبشدهی آن در میان ایرانیان یعنی «کلبه وحشت» نام دارد. فرنچایزی سه قسمتی همراه با یک ریبوت (بازسازی) که متصدی و صحنهگردانِ اصلی آن «سم ریمی» (کارگردانِ سریِ مشهور و موفقِ اسپایدرمن) میباشد به این صورت که کارگردانی و نویسندگی هر سه قسمت مجموعه و تهیهکنندگیِ ریبوت این فرنچایز را عهدهدار بوده است. همچنین کاراکتر اصلی این مجموعه با نام «اَش ویلیامز» را «بروس کمپبل» بازی کرده و در آن به نقشآفرینی پرداخته است. در واقع یکی از دلایل اصلی انتخاب او برای فرنچایزِ «مُرده شریر» به خاطر وجود تهمایههای کمدی در قسمتهای اول و دوم آن است به گونهای که حتی در قسمت سوم عملاً تم و ژانرِ فیلم به ترسناک/کمدی تبدیل میشود و فرمِ چهره و میمیکِ بروس کمپبل یادآور کمدینِ مشهور و کاربلدِ هالیوود «جیم کری» میباشد که با کمک این شباهت و البته کاربلدی و تلاشِ خود توانسته بهخوبی از عهدهی صحنههای اغراقآمیز کمدی و درکل رویهی هجوآمیزی که فرنچایزِ «مُرده شریر» نسبت به ژانر ترسناک دارد، برآید. در ادامه شناسنامهای کلی و معرفیای اجمالی از قسمتهای این فرنچایز خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
.
The Evil Dead – 1981
نام فیلم: مُرده شرور (کلبه وحشت)
محصول: ۱۹۸۱ آمریکا
نمره IMDb: 7.5
کارگردان: سم ریمی
بازیگران: بروس کمپبل – الن سندوایس – بتسی بیکر – ماگدا کونوپکا
خلاصه داستان:
دو مرد و سه زن برای گذراندن تعطیلات به کلبهای جنگلی میروند. در حین جستجو در زیرزمینِ کلبه با یک ضبطصوت و کتابی عجیب مواجه میشوند، پس از گوش دادن به نوارِ صوتی، نیرویی شیطانی آزاد میگردد و در جسم این اشخاص یکی پس از دیگری حلول میکند و آنها را به موجوداتی ترسناک و شیطانی تبدیل میکند که تنها راه نابودی این موجودات سوزاندن یا تکهتکه کردن است …
.
Evil Dead II – 1987
نام فیلم: مُرده شریر ۲ (کلبه وحشت ۲)
محصول: ۱۹۸۷ آمریکا
نمره IMDb: 7.8
کارگردان: سم ریمی
بازیگران: بروس کمپبل – سارا بری – دن هیکس – کَسی میزلی – ریچارد دومیر
خلاصه داستان: (همراه با خطر اسپویل)
اَش ویلیامز و نامزدش لیندا، تعطیلات عاشقانهای را در یک کلبهی به ظاهر رها شده در جنگل میگذرانند. اَش در حالی که در کلبه نشسته بود، نواری از باستانشناس ریموند نوبی، ساکن قبلی کلبه را پخش میکند و قسمتهایی از کتاب مردگان را میخواند که در حین حفاری باستانشناسی کشف کرده است. این ضبط یک نیروی شیطانی را از اعماق دوزخ بیدار میکند (به آن دیو کنداریا نیز میگویند) که لیندا را میکشد، او را تسخیر کرده و در نهایت او را به یک “مُرده شریر” تبدیل میکند. سپس اَش مجبور میشود سرِ نامزدِ خود را با بیل از بدن جدا کند و او را در نزدیکی کلبه دفن کند …
.
Army of Darkness – 1992
نام فیلم: ارتش تاریکی (کلبه وحشت ۳)
محصول: ۱۹۹۲ آمریکا
نمره IMDb: 7.5
کارگردان: سم ریمی
بازیگران: بروس کمپبل – امبت داویدز – مارکوس گیلبرت – ایان آبرکرامبی
خلاصه داستان:
در ابتدای قسمت سوم، اش ویلیامز به طور تصادفی با سفر در زمان به قرون وسطی منتقل میشود و در بدو ورود توسط افراد لرد آرتور اسیر میشود که وی را به عاملی گماشته شده از جانب دوک هنری که آرتور با او در جنگ است، متهم میکنند. او همراه با هنری دستگیر شده و به بردگی گرفته میشود، همچنین تفنگ ساچمهای و اره برقیاش که از زمان آینده با خود آورده بود نیز ضبط شده و او را به قلعه میبرند. اَش برای مجازاتش در گودالی پرتاب میشود که در آنجا باید با یک مُرده شریر مبارزه کند اما اَش، آن مُردهی شریر را میکشد و تبدیل به قهرمانِ مردم قلعه میشود. در نهایت اَش درگیر یک جنگ باستانی میان ارتش زندگان و مردگان میشود …
.
Evil Dead – 2013
نام فیلم: مُرده شرور
محصول: ۲۰۱۳ آمریکا
نمره IMDb: 6.5
کارگردان: فده آلوارز
بازیگران: جین لوی – شایلو فرناندز – لو تیلر پوچی – جسیکا لوکاس – بروس کمپبل
خلاصه داستان:
فیلم با یک مقدمه آغاز میشود که در آن دختری را در جنگل اسیر میکنند و با اعضای فرقهای به کلبهای قدیمی در جنگل میبرند. در واقع پدرش آن دختر را غافلگیر کرد، زیرا مشخص شد که او یک انسان نیست بلکه یک مرده شریر است. در ادامه پس از سالها در زمان حال دیوید آلن و نامزدش ناتالی به همان کلبهی قدیمی در جنگل میروند تا در آنجا با خواهرش میا و دوستانش اریک و اولیویا ملاقات کنند. این گروهِ دوستانه قصد دارند تا در کلبه به میا کمک کنند تا بتواند اعتیادش به مواد مخدر را کنار بگذارد. اما در زیرزمینِ کلبه مملویی از اجساد حیوانات پوسیده و کتابی شیطانی به نام Naturom Demonto وجود دارد که پس از خواندن آن اتفاقات شومی برای افراد درون کلبه میافتد …
.
.
.
فرنچایز بعدی و البته پایانیِ سری مقالههای «معرفی فرنچایزهای ژانرِ وحشت» را با کالکشنِ ترسناک/معماییِ «مکعب» (Cube) به اتمام میرسانیم. فرنچایزی کانادایی با بودجهای پایین که به علت فیلمنامه خوب خود در طراحی فضایی رازآلود و معمایی با ترکیبِ المانهایی ترسناک در قسمت اول به شهرتی قابلتوجه دست یافت. در ادامه شناسنامهای کلی از قسمتهای فرنچایزِ «مکعب» را ارائه خواهیم داد.
.
Cube – 1997
نام فیلم: مکعب
محصول: ۱۹۹۷ کانادا
نمره IMDb: 7.2
کارگردان: وینچنزو ناتالی
بازیگران: نیکول د بوئر – نیکی گوادگانی – دیوید هیولت – اندرو میلر – جولیان ریچینگز
خلاصه داستان:
فیلم مکعب درباره هفت نفر غریبه است که خود را تک و تنها در تعدادی اتاقِ مکعبی مییابند. آنها باید همدیگر را پیدا کرده و با کمک هم سعی کنند تا از تلههای مرگبار این اتاقهای مکعبی نجات یابند …
.
Cube 2: Hypercube – 2002
نام فیلم: مکعب ۲: ابرمکعب
محصول: ۲۰۰۲ کانادا
نمره IMDb: 5.6
کارگردان: آندژی سکووا
بازیگران: کری مچت – گرینت وین دیویس – گریس لین کونگ – متیو فرگوسن – نیل کرون
خلاصه داستان:
هشت نفر غریبه بدون هیچ زمینه و حافظهٔ قبلی خود را در اتاقهایی به شکل مکعبهای گیجکننده پیدا میکنند که در آن قوانین فیزیک همیشه صدق نمیکند و باید برای رهایی، معادلات و راز این اتاقهای مکعبی و تو در تو را پیدا کنند …
.
Cube Zero – 2004
نام فیلم: مکعب صفر
محصول: ۲۰۰۴ کانادا
نمره IMDb: 5.7
کارگردان: ارنی بارباراش
بازیگران: زکری بنت – دیوید هوباند – استفانی مور – مایکل ریلی – مارتین رواچ
خلاصه داستان:
در قسمت سوم از پشت پردهٔ عواملِ ابرمکعبها رونمایی میشود که ارگانهای سازمانیافتهای در ساخت و آزمایش اتاقهای مکعبی نقش دارند. همچنین برای اولین بار خارج از اتاقهای مکعبی نشان داده میشود و شاهد دو روایت همزمان هستیم: یکی از بیدارشدن چند غریبه در اتاقهای مکعبی و دیگری از دو مأمور نگهبان که افراد داخل اتاقها را تحت نظر دارند …
نکته: یک ریبوت یا بازسازیِ ژاپنی نیز از فرنچایز مکعب ساخته شده است که بزودی و در اکتبر سال جاریِ میلادی (۲۰۲۱) به اکران خواهد رسید.
نظرات