کمی دغدغه، کلی رنگ؛ یادداشتی بر انیمیشن The Croods: A New Age

سال ۲۰۱۳ انیمیشن The Croods «کرودها» یک اتفاق مهم و جذاب در مدیوم انیمیشن‌ بود. اثری که بعد از مدت‌ها نشان از توانایی‌های بالای استدیو دریم‌ورکس برای خلق آثار عمیقی بود که در استدیوی رقیب (پیکسار) تبدیل به یک عادت و فرمولی معمول برای ساخت آثار به شمار می‌رفت. «کرودها» به کارگردانی کیریک دمیکو و کریس سندرز، اثری با لایه‌های عمیقی بود که یادآور مثل افلاطونی و همچنین دربرگرفتن معانی‌ای چون حرکت به جلو، تلاش برای تغییر، عبور از افکار سنتی و بسته برای رسیدن به هدف و غیره را در زیر لایه‌های خود و با ظرافتی مثال زدنی به نمایش درآورد و درحالی که انتظار می‌رفت که در غیاب اثری از استدیو پیکسار و با وجود آثار ضعیفی چون: «منجمد»، «من نفرت انگیز ۲» و … بیشتر دیده شود، اما متاسفانه آن‌چنان که باید قدرش دانسته نشد تا در فصل جوایز ‌هم زیر سایه نفوذ استدیوی دیزنی و تبلیغ عظیمی که برای انیمیشن «منجمد» شده بود به فراموشی سپرده شود. «کرودها» اثری ارزشمند در کارنامه‌ی استدیوی دریم‌ورکس است که همواره در میان برترین انیمیشن‌های عمر خود آن را قرار می‌دهم و شاید در وقتی دیگر به تحلیل این اثر بزرگ پرداختم. فارغ از ارزش‌های قسمت اول، متاسفانه استدیو دریم‌ورکس سابقه‌ی خوبی در ادامه‌ی جهان‌هایی که خلق می‌کند نداشته و این مسئله را با افت کیفیتی که در دنباله‌های موفقش چون: «شرک»، «پاندای کنگ‌فوکار»، «ماداگاسکار» به نمایش گذاشته، دیده‌ایم. دوسال بعد از «کرودها» مجموعه دوبعدی تلویزیونی از جهان این شخصیت‌های دوست داشتنی ارائه شد و در سال ۲۰۲۰  The Croods: A New Age «کرودها: عصر جدید» به کارگردانی جوئل کرافورد نشان می‌دهد که همچنان استدیو دریم‌ورکس در گسترش و دنباله‌سازی آثارش مشکلاتی دارد.

«کرودها: عصر جدید» اثری چندپاره است که گویی کولاژی از چند ایده‌ی مختلف به شمار می‌رود و یا خلاصه‌ای از چند اپیزود یک سریال است که حالا قرار است در ۹۵ دقیقه به نمایش در بیاید. همچنین اثر شامل ارجاعاتی است که از «کینگ کنگ»، «گودزلا»، «مدمکس» و …را  در بر می‌گیرد؛ که تمام این موارد درکنار حجم موسیقی و ریتم تند اتفاقات، این اثر را تبدیل به یک اپرای راک کودکانه کرده که هرچند دغدغه‌ای دارد، اما به هیچ‌وجه به عمق قسمت اول نمی‌رسد.  در این قسمت که از نظر خط زمانی کمی پس از قسمت اول است، شاهد سفر و جستجوی خانواده‌ی کرودها برای پیدا کردن سرزمینی که بتوانند به راحتی در آن زندگی کنند هستیم و همچنین شاهد فهم اطلاعاتی از گذشته‌ی شخصیت گای (رایان رینولدز) تا اضافه شدن شخصیت‌های جدید به نام بترمن‌ها (انسان برتر) و کلی موارد ریز و درشت دیگر، که سازندگان در پر زرق و برق بودنش سنگ تمام گذاشته‌اند. اما تمام این زرق و برق تصویری نمی‌تواند چیزی بیش از یک اثر زودگذر باشد و به هیچ‌وجه شاهد عمیق بودن و هوشمندی در روایتی که در قسمت اول شاهد بودیم  نیستیم. اما شوخی‌هایی که گاهی ‌هم جذاب هستند، مثل علاقه گراگ (نیکلاس کیج) به موز خوردن و نوستالژی که قبلا با آن داشته!، پنجره‌ای که تانک (کلارک دوک) با آن همچون یک تلویزیون رفتار می‌کند که شوخی با وضعیت مسخ شدگی جوانان با تکنولوژی‌های جدید است، راز موی مادربزرگ (کلوریس ریچمن)، روش صحبت فیزیکی گای با میمون‌‌ها تا نگرانی و حسادتی که گراگ برای آن‌که خانواده کنار هم باشد و دخترش از او دور نشود به گای می‌کند و …، اثر را کمی سرپا نگه‌ می‌دارند. نیمچه دغدغه‌ای که در اثر دیده می‌شود تفاوت نگاه دو خانواده بترمن و کرودها است. کرود‌ها که احساس صمیمیت را در کنارهم بودن می‌بینند و حتی موقع خواب درکنار یکدیگر هستند، متفاوت با نگاه گای و خانواده‌ی بترمن‌ها هستند که حریم شخصی برایشان بسیار مهم است. همین حریم خصوصی و لذت‌های زندگی مدرن که رابطه‌ی عاشقانه‌ی گای و ایپ (اما استون) را هم به چالش می‌کشد، نشان از آن است که گاهی سنت‌های گذشته چطور راهکاری موفق‌تر از آداب و تکنولوژی جدید برای همدلی و کنارهم بودن خانوادها است. به عنوان مثال رجوع شود به درست کردن آتش که در سرزمین بترمن‌ها خیلی راحت‌تر شده اما دیگر نیازی به این که دونفر (گای و ایپ) کنارهم آن را انجام بدهند نیست. کم شدن همکاری در کارهایی روزانه که به واسطه تکنولوژی‌های جدید است و همچنین عدم فرهنگ و فهم درست از وسیله‌ای که منجر به افراط بیش از حد و گذراندن بی‌خودی وقت می‌شود، همچون پنجره‌ای که شخصیت تانک را مسخ خود کرده، ایدههای جالبی هستند، اما به دلیل پرداخت بد به هدر رفته‌اند.

  یکی از مهم‌ترین اشکالات مدت زمان اثر است. زمان ۹۵ دقیقه‌ای برای این حجم از اتفاقات و شخصیت‌ها بسیار کم است. تحول گای و فهمش از فردایی بهتر که در واقع در عشق است و نه صرفا یک موقعیت مکانی جدید تا فهم بترمن‌ها از همبستگی خانوادگی و نشان دادن تفاوت‌های این دو خانواده در کنار ماجرای موز‌هایی که ما را به یک اکشن پر زرق و برق کینک کنگ گونه می‌رسانند و … نیاز به پرداخت و زمان بیشتری داشته است. به همین دلیل در ابتدای متن اشاره کردم که اثر چندپاره است و یکپارچگی ندارد.  البته درحالی که زمان برای پرداخت این همه شخصیت و اتفاق کم بوده، سازندگان وقتشان را برای موارد بی اهمیتی چون یک سری صحنه‌های عاشقانه و توضیحاتی که در یک نمایش دوبعدی داده می‌شود هدر داده‌اند. یا صحنه‌هایی همچون ذوق‌زدگی خانواده کرود‌ از ورود به سرزمین خوش آب و رنگی که آن‌ها را مثل مسخ شدگان درحال خوردن میوه‌ها نشان می‌دهد. مشکل دیگر «کرودها: عصر جدید» این است که برخلاف قسمت اول بیش از حد رو بازی می‌کند و خیلی نمادین سعی در نمایش تفاوت و تضاد زندگی سنتی و مدرن است؛ به حدی که حتی در نام خانواده بترمن‌ (انسان بهتر) شاهد هستیم، که این عیان بودن گاهی توی ذوق می‌زند و لزومی‌ هم به برخی از تاکیدات ندارد. از طرفی دیگر در این انیمشن ‌هم همچون اکثر ساخته‌های این روز‌ها شاهد نقش تعیین‌کننده زن و فمنیسم بازی‌هایی هستیم که باز گاهی بیش از حد در ذوق مخاطب می‌زند. در آخر باید گفت انیمیشن «کرودها:عصر جدید» انیمیشنی سرگرم‌کننده و زودگذری است که با تصاویر خوش آب و رنگ و برخی شوخی‌های بامزه می‌تواند اثری قابل تحمل برای یک بار تماشا باشد؛ به شرط آن‌که در قیاس با قسمت قبلی قرار نگیرد و انتظارات بیش از حدی‌ هم از آن نداشته باشیم.

[poll id=”142″]