یادداشتی بر سریال Wormwood| معمای مرگ

ورم وود چیست؟ ورم وود، ستاره یا فرشته‌ای است که در مکاشفه‌ی یوحنا به آن اشاره‌شده است. کلمه‌ای که بیش از هفت مرتبه در کتاب مقدس عبری اشاره‌شده است که همیشه با تلخی در این کتاب تلقی می‌شود. در مکاشفه یوحنا، ورم وود را این‌گونه توصیف کرده است؛ فرشته سوم صدای ترومپت خود را می‌شنید و یک ستاره بزرگ که مانند یک مشعل سقوط کرده بود، از یک‌سومرودخانه‌ها و در چشمه‌های آب از آسمان فروریخت.  آن ستاره ورم وود نام گرفت که یک‌سوم آب را تلخ کرد و بسیاری از مردم با خوردن این آب تلخ، جان خود را از دست دادند. مفهوم و تفسیر ورم وود همیشه یک معما باقی‌مانده است که خود فرانک اولسن هم‌فکرش را نمی‌کرد که مرگ وی، همانند ستاره ورم وود مدت‌ها در تاریخ جنایت‌های مرموزانه دولت آمریکا مثل یک معما باقی بماند. با سینماگیمفا همراه باشید.

داستان ورم وود درباره فرانک اولسن، دانشمند ارتش آمریکا است که به‌صورتمخفیانه، بر روی پروژه‌های مربوط به سلاح‌های بیولوژیکی و داروهای کنترل ذهن تحقیق و پژوهش می‌کرد. در سال ۱۹۵۳، اولسن در سمت قائم‌مقام جانشینی فرماندهی سازمان سیا، با همکاری ویلیام سارگنت، مشغول تحقیق و پژوهش در مورد داروهای روان‌گردان در مرکز جنگهای بیولوژیکی بریتانیا بود. این پروژه که به نام MKULTRA  شناخته می‌شد که مربوط به آزمایش‌های کنترل ذهن بود، تعدادی از نزدیکان اولسن بدون اطلاع وی، مقداری از این مواد روان‌گردان را در نوشیدنی وی ریختند و  وی با مصرف آن، اولسن ازنظر روانی و فکری دچار مشکل شده بود. مدام با توهم‌های دیداری و شنیداری مواجه می‌شد و در کنار آن اعضای سیا، نگران این بودند که رفتارهای عجیب اولسن، ممکن است که اطلاعات محرمانه آن‌ها را افشا کند. فرستادن اولسن به‌پیش روان‌پزشک، نتیجه‌ای چندان پیشرفت کننده‌ای برای درمان اولسن نداشت و تنها راه درمانش، بستری شدن در آسایشگاه بود که رفته‌رفته سلامتی خود رابه‌دست بیاورد اما شب قبل از انتقال به آسایشگاه، در اتاقی در هتل، به‌طورمرموزانه از پنجره به بیرون پرتاب‌شده و منجر به مرگ وی می‌شود.

ورم وود قصه‌ی حل معمای مرگ اولسن است که در طول سریال از طریق مصاحبه با پسر فرانک، اریک اولسن، نویسنده کتاب، وکیل خانوادگی و افراد نزدیک به وی، به آن پرداخته می‌شود. مدارک و اطلاعاتی محرمانه‌ای که در طول سال‌های ۱۹۵۳ تا ۱۹۹۴، خانواده اولسن در مورد مرگ فرانک دست پیدا می‌کنند. دادگاه‌هایی برگزار شدند که اعضای سازمان سیا، سی آی ای در مقابل قاضی و اعضای خانواده، محکوم‌به پاسخگویی به سؤالات آن‌ها و افشا کردن موضوعات تحقیقی در مورد سلاح‌های بیولوژیکی و مواد روان‌گردانشدند. در میان این اطلاعات محرمانه، درنهایت به مواد مخدری به نام ال اس دی (LSD) خاتمه می‌یابد که همان موادی است که قرار بود بر کنترل ذهن انسان‌هادر جریان جنگ سرد مورداستفاده قرار گیرد که برای آزمایش اولیه به فرانک، خورانده شد. گرچه دولت آمریکا به‌طور قاطع اعلام می‌کند که مرگ اولسن یکخودکشی بوده است اما خانواده وی و اریک، سعی می‌کنند که علت مرگ وی را به قتل تشبیه کنند. سوالاتی که مدام ذهن اریک را مشغول می‌سازد این است که چگونه فرانک خودش را از پنجره به بیرون می‌اندازد؟ آیا پرش خودآگاهانه بوده است یا کسی او را در اتاق هتل به بیرون پرت کرده است؟ سؤالی که هم چنان برای اریک تا الآن مانند یک معما باقی‌مانده و تلاش‌های وی برای مشخص کردن این مورد، به سرانجامی مطلوب نرسیده است و حتی در سال ۱۹۹۴ با نبش قبر فرانک، بازهم تیم کالبدشکافی، علت مرگ وی را خودکشی اعلام می کنند. اریک در اپیزود پایانی، اشاره می‌کند که مرگ اولسن، تنها معمای مرگ نبوده است، مرگ‌ افراد معروف و کسانیکه در بخش‌های خصوصی و مخفیانه دولت فعالیت می‌کردند، مرگ‌های به این‌گونه برایشان رخ‌داده است که علت قطعی مرگ آن‌ها مشخص نشده است.

گرچه ورم وود، روایت مستند گونه‌ای دارد، اما با قرار دادن سکانس‌هایشبیه‌سازی‌شده روزهای پایانی زندگی فرانک اولسن و استفاده از بازیگران مشهور سینما و تلویزیون، ازجمله پیتر سارسگارد که در نقش فرانک، جلوه‌ی متفاوتی نسبت به سایر مستندها داده است و بیشتر عناصر یک اثر تلویزیونی و سینمایی در آن دیده می‌شود. یکی از نکات مثبت این مینی سریال،فیلمبرداری و تدوین فوق‌العاده آن است که بر روایت این مستند، رنگ و بوی خاصی داده است. تصاویر و اطلاعات محرمانه که از روزنامه‌ها و پرونده‌های زیادی منتشر یافته بود، با تدوینی خاص و حرفه‌ای به مخاطب نشان می‌دهد که برای وی تازگی دارد. اشاره‌ای هم به بازی عالی پیتر سارسگارد کنیم که واقعاً نقش یک آدم آرام و کم‌حرف و تحت تأثیر مواد مخدر را به خوبی ایفا کرده است و یکی دیگر از نکات برجسته این مستند سریالی است.

با تماشای ورم وود، درمیابیم که دولت آمریکا مخفی‌کاری فراوانی ازجملهجنایت‌های ناگفته، فعالیت‌های خطرناک در مورد سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی، تصمیمات غیرمنتظره و غیره در طول این سالها انجام داده است که باپرده‌برداری از این‌ها، مخاطبان ازجمله مخاطبان آمریکایی، بیشتر از تاریخچه سیاست‌های کشورشان متنفر شوند.