نقد و بررسی انیمیشن Hotel Transylvania 3

موضوعاتی در رابطه با جهان‌های مملو از هیولا‌های بسیاری از جمله دراکولا‌ها (Dracula) و مومیایی‌ها (Mummy) همیشه سوژه‌ای مناسب برای ساخت آثار شاخص در ژانر وحشت بوده است که بدون تردید علاقه‌مندان و دنبال‌کنندگان فراوانی دارد. ایده‌های عجیب و سرسام‌آور بنیادین اینگونه آثار گاها آنقدر ترسناک هستند که به راحتی لرزه بر اندامتان خواهند انداخت. چندین سال پیش استودیوی سونی (Sony) دست به ساخت انیمیشنی (Animation) کودکانه با محوریت کاراکترهای محبوب دنیای وحشت با نام هتل ترانسیلوانیا (Hotel Transylvania) زد، فیلمی که با بهره‌گیری و ویرایش بجای اجزای ساختاری آثار ترسناک و افزودن چاشنی کمدی به آن تجربه‌ای متفاوت و به یاد ماندنی را برای مخاطبان خود رقم زد. دنباله آن نیز بدون در نظر گرفتن اشکالات و ضعف‌های متعددش نسبت به قسمت قبلی تداعی کننده همان حس آشنا بود. اما قسمت سوم، به دلیل ایجاد تغییرات اساسی در پایه‌های مجموعه به شدت از ریشه‌های خود فاصله گرفته و تجربه‌کننده یک سیر نزولی است. در سینماگیمفا بخوانید.

هتل ترانسیلوانیا ۳ با وجود اینکه بامزه ترین و خانواده‌پسند ترین قسمت این سری است، در عین حال پراشکال‌ترین قسمت این مجموعه نیز هست. این فیلم سرشار از مشکلات غیرعادی است که از تبدیل شدن آن به دنباله‌ای درخور توجه جلوگیری می‌کنند و البته در لحظات نخستین آن نیز شروع به آشکار شدن و خودنمایی می‌کنند. نخستین سکانسی که در آغاز اثر با آن روبرو می‌شویم یک فلش‌بک (Flashback) به زمان گذشته است که راوی داستان مقاوت کنت دراکولا و دوستانش علیه یکی از دشمنان قدیمی‌شان است که قصد جان تمامی هیولاها را دارد. یکی از اشکالات این اثر که در دقایق نخستین آن نمایان می‌شود آن است که فیلم در همان نقطه آغاز، محتمل‌ترین ادامه اثر را افشا می‌سازد و روند پیش‌رَوی احتمالی آنرا لو می‌دهد، طوری که مخاطب پیش از موعود از رخدادهای آن آگاه خواهد شد؛ و البته این حرکت نابجا به یکی از موجبات کاسته شدن سطح هیجانات آن نیز بدل می‌شود، چرا که سکانس ابتدایی آن هیچ‌گونه ارتباطی با داستانی که در لحظات بعدی روایت می‌شود ندارد.

داستان قسمت سوم این مجموعه با فاصله زمانی نسبتا کمی از قسمت دوم آغاز می‌شود. خانواده دراکولا و هیولاها پس از سالها تلاش برای اداره هتل ترانسیلوانیا، تصمیم می‌گیرند که برای تجدید انرژی و سرحال آمدن به تعطیلات بروند و کارها و وظایفشان را برای مدت‌زمان کوتاهی رها کنند، اما همه چیز بر وقف مراد پیش نمی‌رود، زیرا کنت دراکولا به ناخدای کشتی یعنی اِریکا (Erica) علاقه‌مند شده و از قضا وی از نوادگان یکی از شکارچیان هیولا نیز هست. در قسمت‌های گذشته این مجموعه، کارگردان هدف والایی را انتخاب می‌کرده و در راستای آن به روایت قصه‌ای جذاب می‌پرداخت؛ همانند غلط بودن مسئله تبعیض، توجه به خواسته‌های نزدیکان، اطرافیان و کنار گذاشتن کینه و به دل نگرفتن آن. اما اوضاع این‌بار بسی متفاوت است، چراکه مسیر این مجموعه توسط این قسمت کاملا معکوس شده و مقصود اثر تنها بهانه‌ای برای داستان‌سُرایی است، و می‌توان این را از طریق ساختار قصه‌گویی نسنجیده آن که در تضاد با روش‌های گذشته این فرانچایز است دریافت؛ یعنی فیلم دیگر شباهت چندانی به یک “هتل ترانسیلوانیا” ندارد. عجیب اینجاست که هدفی هم که اثر پیش روی خود قرار داده، کاملا تکراری است و فقط به روشی دیگر بیان شده است. قسمت سوم هتل ترانسیلوانیا، با نخ‌نما کردن موضوعاتی که کمی قبل به آنان اشاره کردیم، یک قدم به شکست نزدیک‌تر شده است. مرکز و نقطه توجه داستان بر روی شیمی بین کُنت دراکولا و اِریکا است، رابطه بین این دو بخاطر تمایز نسبت به روایات عاشقانه‌ای که در آثار استودیوی دیزنی و امثال آن به چشم می‌خورد تا حدودی از آن حالت کلیشه‌زدگی که دیگر آثار سینما و تلویزیون را گریبان‌گیر خود کرده به دور است؛ البته این دلیل نمی‌شود که نقاط ضعفی در این بخش به چشم نخورد. اتفاقا دلایلی از جمله نبود نظم در قصه‌گویی و کشش و پردازش بیش از حد، مسبب پایین کشیده شدن اثر از لحاظ کیفی، ضعف در پخته‌تر به نظر رسیدن آن و حتی آسیب رسیدن به بخش‌های دیگر این پویانمایی شده‌اند؛ با وجود اینکه پتانسیل کافی برای بهره‌برداری از این ایده وجود داشت. شاید از خود بپرسید که چگونه آسیب‌های این بخش به بلای جان قسمت‌های دیگر هتل ترانسیلوانیا ۳ تبدیل شده‌اند؟ پاسخ ساده است؛ کشش بسیار رومنس کنت دراکولا و اریکا منجر به نبود زمان کافی برای قرار دادن دیگر شخصیت‌ها و داستانک‌ها زیر ذره‌بین شده است.

موضوع قسمت سوم این سه‌گانه محبوب به خودی خود جالب است و می‌تواند لحظات نسبتا تماشایی را برای تماشاچیانش به ارمغان بیاورد، البته مغایرت نسبی آن با فضای دو قسمت قبلی باعث شده تا به عمل آوردن آن کاری چندان سهل نباشد. کارگردان اثر نیز توانسته فضایی شاد و خانواده‌پسند را به وجود بیاورد اما وابستگی اجباری به برخی کلیشه‌های رایج و مرسوم در این‌گونه آثار از ضربات جدی است که به ساخته مربوطه وارد شده. قسمت اول این فرانچایز بدون شک یک ساخته فاخر یا یک شاهکار پویانمایی نبود و امتیازات منفی نه‌چندان بسیاری را یدک می‌کشید، اما آنقدر ساختارشکن و متفاوت ظاهر شد که ارزش مورد ستایش قرار گرفتن را داشته باشد. اما قسمت سوم با حذف و یا کاستن از عناصری که باعث و بانی متفاوت بودن آن بودند ضربه جدی خورده است؛ برای مثال در دو قسمت قبلی شاهد ترکیب فرمول‌های موجود در آثار ژانر وحشت با حالت خاصی از کمدی بودیم که در نوع خودش قابل ستایش بود، شاید در قسمت دوم کمی از آن کاهش یافته بود اما ادامه دهنده راه فیلم نخست بود. قسمت سوم دیگر مثل قبل آن حس آشنا اما غریبی را که دو فیلم قبلی به مخاطب القا می‌کردند و بدون تردید از اساسی‌ترین نقاط قوت این مجموعه بودند را، به حداقل رسانده است؛ که دلیل آن نیز از بین بردن مرز بین سطح شوخی‌ها و به کارنگرفتن آن روش بخصوص برای به تصویر کشیدن ترکیبی از ترس و خشونت که تا حد کودکان پایین آورده شده، بوده است. در صورتی که عکس آن بایستی اتفاق بیافتد تا بتواند اثر یک پله دیگر از برج رستگاری بالا برود. در عوض سطح شوخی‌ها و کمدی در اثر آنقدر افزایش یافته که می‌توان آنرا متهم اصلی شکست نسبی قسمت سوم هتل ترانسیلوانیا دانست، البته قابل انکار نیست که شوخی‌های این فیلم نیز در اکثریت حالات خنده‌دار هستند. از طرفی این انیمیشن بیش از اینکه از لحاظ ساختاری شبیه قسمت های گذشته باشد، یک کمدی موزیکال است! نبود توازن در این قسمت، آفتی است که بلای جان بخش های فراوانی از آن شده و گویا در وجود فیلم رخنه کرده است. به معنای واقعی کلمه، هتل ترانسیلوانیا می‌توانست هر چیزی باشد جز یک موزیکال! شاید سطح متوسط و البته بجایی در انیمیشن‌های گذشته مجموعه به چشم می خورد اما بار موسیقیایی اثر در این قسمت آنقدر افزایش یافته که مخاطب غیرکودکانش را اصولا، عاقل اندر سفیه روبروی نمایشگر رها می‌کند.

به طبع، نمی‌توان به انیمیشنی که بودجه‌ای حدودا بسیار و کمپانی مشهور پشت خود دارد، در رابطه با مسائل فنی خرده گرفت. هتل ترانسیلوانیا هم که یکی از آن بلاک باستر‌هاست از این قاعده مستثنی نیست و حداقل، در زمینه مسائل فنی و کیفیت انیمیشن روند رو به بالایی را تجربه می‌کند. خوشبختانه موسیقی متن ساخته مربوطه نیز هماهنگ با فضایش است و می‌توان آنرا به عنوان یکی از برگ‌های برنده آن در نظر گرفت.

قسمت سوم و پایانی سه‌گانه انیمیشنی هتل ترانسیلوانیا، شاید به اندازه قسمت‌های گذشته پرزرق و برق نباشد و مملو از اشکالات و ضعف‌های گاها عجیب و غریب باشد، اما برای مخاطبان کودک به دلیل داشتن فضایی به مراتب شادتر و طنزگونه‌تر از قسمت‌های اول و دوم می‌تواند به تجربه‌ای شگفت‌انگیز بدل شود؛ و در عین حال احتمالا مخاطبان جوان و بزرگسال خود را عاقل اندر سفیه روبروی پرده سینما رها می‌کند و آنان را ناراضی از تماشای فیلم و ناراحت از هدر دادن وقتشان به بیرون سینما هدایت می‌کند. از دید کلی هتل ترانسیلوانیا ۳ به عنوان انیمیشنی پاپ‌کورنی در سطح خوبی قرار دارد که اگر آنرا قبل از قسمت‌های اول و دوم تماشا کنید، بیشتر از آن لذت خواهید برد.