نتفلیکس، آمازون، اپل و حالا دیزنی | بازار داغ سرویس‌های استریم چه معنایی برای ایرانی‌ها دارد؟

حدود ده سال پیش که نتفلیکس، با عقد قراردادهای آن زمان دیوانه‌وار میلیون‌دلاری، اولین سرویس استریمینگ فیلم و سریال را راه انداخت تا راه فراری از قیمت گزاف شبکه‌های کابلی در آمریکا باشد، کسی فکرش را نمی‌کرد این سرویس آن‌قدر موفق شود که پای رقبای کله‌گنده‌ی بسیاری را به این بازار بکشاند. به طوری که اکنون، سرویس‌های استریم برای آمریکایی‌ها دوباره حکم همان شبکه‌های کابلی با تعداد بالا و قیمت گران را دارند. با این حال، احتمالا حدس زده‌اید که من نویسنده و شمای خواننده، در آمریکا حضور نداریم. یعنی هرچه شود ما در نهایت محتوای این سرویس‌های استریمینگ را دانلود می‌کنیم. با این حال، اکنون در مقطعی هستیم که هر سرویس سعی می‌کند با ارائه‌ی محتوای خاص خود، بیننده‌ی بیشتری جذب کند. این به این معنا است که امکان ورشکست شدن برخی سرویس‌های استریم مورد علاقه‌ی شما و در نتیجه، عدم تولید بیشتر محتوا توسط آن‌ها، کاملا قابل تصور است. یعنی هر مشترکی که دیزنی‌ پلاس کسب می‌کند، می‌تواند به معنای از دست رفتن یک مشترک برای نتفلیکس باشد و از آن‌جایی که نتفلیکس مانند دیزنی دستش را در هر سوراخ پول‌سازی فرو نکرده است، پس هر مشترک برای آن‌ها ارزش زیادی دارد.

نکته‌ی دیگری که می‌تواند بر محتوای سرگرمی که ما ایرانی‌ها تاثیرگذار باشد، این است که سرویس‌های استریمینگ در یک حباب زندگی نمی‌کنند. این به این معنا است که سینما و تلویزیون کلاسیک هم طبعا تاثیر زیادی از عملکرد سرویس‌های استریمینگ خواهند گرفت. احتمالا شما هم مثل من اعتقاد دارید که این دهه، با اختلاف یکی از ضعیف‌ترین دهه‌ها برای سینمای هالیوود بوده است. یکی از عاملا اصلی این امر، همین سرویس‌های استریمینگ هستند. راستش را بخواهید، با ظهور سرویس‌های استریمینگ، بسیاری از مخاطبان ترجیح می‌دهند دیگر به جای رفتن به سینما، در خانه بمانند و سرگرمی خود را از طریق نتفلیکس و امثالهم، تامین کنند. این به معنای فروش کم‌تر فیلم‌ها در سینما، ریسک‌پذیری کم‌تر استودیوها و سرمایه‌گذاری روی فیلم‌هایی که از فروش‌شان اطمینان بیشتری دارند و در نتیجه، از بین رفتن سینمای خلاق و جذاب است. یک زمانی در آمریکا اگر یک اپیزود سریال مورد علاقه‌تان را از دست می‌دادید، از دستش داده بودید و دیگر هیچ راهی برای تماشای دوباره‌ی آن وجود نداشت و باید ماه‌ها تا عرضه‌ی نسخه‌ی خانگی، منتظر می‌ماندید. همین مسئله باعث می‌شد تا آمریکایی‌ها برای سرگرمی، رو به سینماها بیاورند. با ظهور سرویس‌های استریمینگ، می‌توانید یک ضرب و تقسیم ساده انجام دهید تا حساب کار دست‌تان بیاید.

به همین بهانه، تصمیم گرفته‌ایم در این پرونده، در ابتدا نگاهی به سرویس‌های استریمینگ کله‌گنده بیاندازیم، نوع محتوایی که ارائه‌ می‌دهند و شانس بقا، رشد یا حذف آن‌ها را بررسی کنیم تا دست‌مان بیاید در آینده، با چه نوع محتوایی سروکار خواهیم داشت. در نهایت هم نگاهی به تاثیر استریمینگ بر سایر شاخه‌های سرگرمی خواهیم انداخت. در ادامه‌ی این مقاله با سینما فارس همراه باشید.

دیزنی‌ پلاس

دیزنی پلاس در روز اول موفق به جذب ۱۰ میلیون مشترک آمریکایی شد. در مقابل نتفلیکس پس از حدود ۱۰ سال، ۱۵۸ میلیون مشترک در آمریکا دارد.

بگذارید مبحث را با داغ‌ترین سرویس استیمینگ در حال حاضر شروع کنیم. راستش را بخواهید، چندان دل خوشی از دیزنی ندارم و به نظرم آن‌ها مسبب یکی از بزرگ‌ترین طاعون‌های سینمای امروز، یعنی فرمول‌زدگی هستند. خوشبختانه یا متاسفانه، ۹۹ درصد جهان با من هم‌نظر نیستند چرا که دیزنی همین چند وقت پیش موفق شد درآمد خود از طریق سینما در ۲۰۱۹ را به بیش از ۱۰ میلیارد دلار برساند و به اولین کمپانی تاریخ از این نظر تبدیل شود. از آن‌جایی که هرجا نام پول باشد، دیزنی هم سروکله‌اش پیدا می‌شود، پس ورود آن‌ها به دنیای استریمینگ به نوع اجتناب‌ناپذیر بود. از دیزنی‌ پلاس به عنوان نابودکننده‌ی نتفلیکس در آینده یاد می‌شود. بگذارید بررسی کنیم این موضوع تا چه حد حقیقت دارد.

اولین مزیت دیزنی پلاس نسبت به رقیب اصلی‌اش، قیمت تنها ۷ دلاری‌اش است. دیزنی پلاس برخلاف نتفلیکس، تنها یک پلن دارد و آن‌ هم ۷ دلار است و از پخش محتوا با کیفیت ۴K هم پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، دیزنی از بیش از ۵۰۰ فیلم و ۷۵۰۰ سریال متعلق به دیزنی بهره می‌برد که با این وجود حتی اگر محتوای اریجینال هم تولید نکند، به سبب همین محتوا می‌تواند مشترکین میلیونی جذب کند. یعنی حتی اگر هیچ‌یک از محتوای دیزنی در آینده، موفقیت‌آمیز نباشند، بازهم همین توانایی استریم کردن سریال The Simpsons، باعث موفقیت آن‌ها خواهد شد. فقط کافی است به آمار خیره‌کننده ۱۰ میلیون مشترک در روز اول عرضه نگاهی بیاندازید (در مقابل، نتفلیکس ۱۵۲ میلیون مشترک در آمریکا دارد). دیزنی می‌گوید انتظار دارد مشترکین سرویس پلاس، در سال ۲۰۲۴ به ۹۰ میلیون برسد.

سریال The Mandalorian به واسطه‌ی بهره‌بردازی از آی‌پی غول‌آسای Star Wars، توانسته رکورد بیشترین درخواست برای تماشای یک سریال تلویزیونی را بشکند.

با این حال، مسئله این است که دیزنی پلاس در محتوای اریجینال کمی ناامیدکننده ظاهر شده است. علاوه بر بازخورد متوسط منتقدان از برنامه‌های ترتیب‌دیده‌شده توسط دیزنی، آن‌ها باز هم مثل سینما چندان دست به حرکت خلاقانه‌ای نزدند و تصمیم گرفته‌اند تا خیلی امن بازی کنند. تا کنون یک سریال از دنیای Star Wars به نام The Mandalorian عرضه شده است که به نظرم کاملا متوسط بوده و البته، با توجه به آی‌پی مشهورش به موفقیت رسیده است. همه این‌ها به کنار، دیزنی به خاطر ماهیتش قادر به ارائه‌ی برنامه‌های بزرگسالانه نیست. مسئله‌ای که رقبایش مانند نتفلیکس، آمازون و اپل را کمی جلو می‌اندازد. با این حال، در دنیای امروز این آی‌پی‌ها هستند که می‌فروشند و انتظار می‌رود دیزنی در آینده‌ی نه چندان دور، به تنها صدرنشین جدول سرویس‌های استریم تبدیل شود. مدیران دیزنی هرچه باشند، احمق نیستند و محصولی که می‌فروشد را به خاطر رضای هنری من و شما، دستکاری نمی‌کنند. دیزنی در آینده هم برنامه دارد با رجوع به آی‌پی‌ها معروف‌اش، چند سریال از دنیای سینمایی مارول، Star Warsو پیکسار بسازد. پس نباید انتظار چیز متفاوتی از دیزنی پلاس داشته باشید. جز اینکه رشد دیوانه‌وار مشترکین، ممکن است به برخی سرویس‌های موردعلاقه‌تان آسیب بزند.

نتفلیکس

نتفلیکس همین حالا هم ۱۲ میلیارد دلار بدهی بانکی دارد که انتظار می‌روند تا پایان سال ۲۰۲۰، به ۱۵ میلیارد دلار برسد. تمام این پول، صرف تولید محتوای اریجینال شده است.

اگر یک نفر باشد که توانایی ایستادگی در مقابل دیزنی پلاس را دارد، آن نتفلیکس است. تنها دلیل قدرت بازوی نتفلیکس هم این است که آن‌ها، پنج سال زودتر از دیگران بازی را شروع کرده‌اند. نتفلیکس در ابتدا با بستن قراردادهای ارزان و گرفتن حق پخش آی‌پی‌ها معروف از جمله فیلم‌های مارول، سریال Friends و Breaking Bad، توانست مخاطبان زیادی را جذب کند. قیمت پایین این سرویس در آن زمان باعث شد تا بسیاری برای فرار از شبکه‌های کابلی، رو به نتفلیکس بیاورند. با این حال، نتفلیکس احتمالا پیش‌بینی کرده بود که اوضاع بر وفق مراد نخواهد ماند و دیر یا زود، شرکت‌های دیگر سهمی از این کیک بزرگ را می‌خواهند. پس شروع به تولید محتوای اریجینال کرد و راستش را بخواهید، توی خال زد. اگرچه از نتفلیکس به خاطر جا انداختن فرهنگ راحت‌طلبی گله داریم، اما آن‌ها با سرمایه‌گذاری روی یک سری از اریجینال‌ترین ایده‌ها و ریسک‌پذیری بالا، در حال پرداختن کفاره‌ی گناه‌شان هستند. نتفلیکس همین حالا هم ۱۲ میلیارد دلار بدهی بانکی دارد که انتظار می‌روند تا پایان سال ۲۰۲۰، به ۱۵ میلیارد دلار برسد. تمام این پول، صرف تولید محتوای اریجینال شده است.

البته همین سرمایه‌گذاری زیاد، باعث شده تا نتفلیکس مجبور به بالا بردن قیمت پلن‌هایش باشد، چرا که آن‌ها برخلاف دیزنی راه درآمدی دیگری ندارند. ارزان‌ترین پلن نتفلیکس ۹ دلار قیمت دارد که تنها اجازه‌ی دسترسی به محتوای SD را می‌دهد! در مقابل پلن ۱۳ دلاری این سرویس، به شما کیفیت HD را می‌دهد و برای دسرسی به کیفیت ۴K، باید ۱۵ دلار خرج کنید: چیزی حدود دو برابر دیزنی پلاس. همین افزایش قیمت‌ها باعث افت مشترکین نتفلیکس به صورت مداوم در دو سال اخیر شده است. افتی که آن‌ها امیدوارند با ارائه‌ی محتوای جذاب اریجینال، جبران شود.

شهامت نتفلیکس در خرج ۲۵۰ میلیون دلار برروی یک درام سه ساعت و نیمه، شایسته‌ی تحسین است.

پوئن مثبت برای نتفلیکس این است که محتوای اریجینال آن‌ها، واقعا جذاب و باکیفیت است. اصلا اینکه آن‌ها حاضر به سرمایه‌گذاری برروی یک سریال آلمانی با محوریت سفر در زمان شده‌اند، خبر از مصمم بودن ‌آن‌ها برای راضی کردن تمامی گروه مخاطبان با محتوای باکیفیت می‌کند. همچنین نتفلیکس برخلاف دیزنی مجبور نیست تنها به ارائه‌‌ی محتوای PG-13 رضایت دهد و می‌تواند محتوای بزرگسالانه نیز تولید کند. بگذارید نگاهی به لیست سریال‌های اریجینال و مشهور نتفلیکس بیاندازیم: Black Mirror، Bojack Horseman، Mindhunter، Russian Doll، The Crown، The Haunting of Hill House و Stranger Things تنها تعدادی از سریال‌های باکیفیتی هستند که این سرویس در طول عمرش تولید کرده است. نتفلیکس فقط به سریال بسنده نکرده و اخیرا ورودی موفق به فیلم‌سازی نیز داشته است. خوشبختانه، آن‌ها همان سیاست سرمایه‌گذاری روی ایده‌های متفاوت و اریجینال را در فیلم هم حفظ کرده‌اند. سال گذشته نتفلیکس توانست با «روما»، یک فیلم سی میلیون دلاری سیاه و سفید شخصی که هیچکس در هالیوود حاضر به ساختش نبود، اولین اسکارهایش را به چنگ آورد. امسال نیز آن‌ها چند فیلم تحسین‌برانگیز روانه‌ی بازار کردند که باعث شد تعداد نامزدی عناوین آن‌ها در گلدن گلوب به ۱۷ برسد (بیشتر از هر استودیو دیگری). آن‌ها در سریال هم توانستند با ۱۷ نامزدی بالاتر از HBO با ۱۵ نامزدی، اول شوند.

متاسفانه، برخلاف سایر سرویس‌های استریمینگ در این لیست، نتفلیکس از پشتوانه قوی برخوردار نیست. یعنی اگر خودش جواب ندهد، نمی‌تواند به درآمدهایش در سایر شاخه‌ها متکی باشد تا برایش پول‌سازی کنند. به همین خاطر بهتر است سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیارد دلاری آن‌ها برروی تولید محتوا، جواب‌ده باشد وگرنه باید قید فیلم‌ها و سریال‌های باکیفیت‌شان را بزنیم. چرا که بعید است کسی جز نتفلیکس حاضر به پرداخت ۲۵۰ میلیون دلار پای یک فیلم سه ساعت و نیمه گانگستری باشد.

آمازون پرایم ویدئو

از نظر کیفیت محتوا، باید گفت آمازون پرایم ویدئو جایی بین دیزنی پلاس و نتفلیکس قرار می‌گیرد. آمازون نه آن‌قدر مانند نتفلیکس خودش را برای تولید محتوای اریجینال گران‌قیمت به خاک و خون می‌کشد و نه مانند دیزنی تنها به استانداردها بسنده می‌کند.

آمازون پرایم ویدئو، یک برگ برنده دارد و آن هم این است که می‌توان آن را در قالب یک باندل به همراه آمازون پرایم، خریداری کرد. آمازون پرایم ویدئو به تنهایی ۹ دلار در ماه قیمت دارد و از کیفیت ۴K نیز پشتیبانی می‌کند. شکی نیست که آمازون موفق به خلق برخی از باکیفیت‌ترین سریال‌های دهه شده است. از The Marvelous Mrs. Maise که از زمان انتشار در حال درو کردن جوایزه امی و گلدن گلوب بوده است تا Fleabag، یکی از تحسین‌شده‌ترین سریال‌های کمدی تاریخ و Jack Ryan، اولین اقتباس موفق از آثار تام کلنسی در سینما و تلویزیون. با این حال، آمازون پرایم ویدئو در تنوع حتی به نتفلیکس نزدیک هم نمی‌شود، اما همانطور که اشاره شد، خرید اشتراک آمازون پرایم ۱۳ دلار قیمت دارد که برای مشترک دسترسی به پرایم ویدئو را نیز فراهم می‌کند. پرایم ویدئو خدمات بسیاری از جمله حمل و نقل رایگان برای بسیاری از کالاهای آمازون و دسترسی به کتاب‌های صوتی کیندل را فراهم می‌کند. همین امر باعث شده تا آمازون با ارائه‌ی محتوای کافی و سرگرم‌کننده، ۹۶ میلیون مشترک داشته باشد.

از نظر کیفیت محتوا، باید گفت آمازون پرایم ویدئو جایی بین دیزنی پلاس و نتفلیکس قرار می‌گیرد. آمازون نه آن‌قدر مانند نتفلیکس خودش را برای تولید محتوای اریجینال گران‌قیمت به خاک و خون می‌کشد و نه مانند دیزنی تنها به استانداردها بسنده می‌کند. البته آن‌ها هچرند در خلق سریال‌های باکیفیت اریجینال، خوب عمل کرده‌اند، کمی در زمینه‌ی فیلم‌سازی تنبل بوده‌اند و اثر چشم‌گیری در این زمینه، توسط استودیوی آمازون تولید نشده است. ورای محتوای اریجینال، آن‌ها کمی در لایسنس کردن محتوای خارجی هم ضعیف عمل کرده‌اند، به طوری که از ۲۵۰ فیلم برتر IMDB، تنها ۱۱ عنوان و از میان ۲۵۰ سریال برتر IMDB، مجموعا ۲۶ سریال را در قفسه‌ی خود دارند. در مجموع، با توجه به باندل اشاره شده، آمازون به خوبی دوام خواهد آورد و اگر از هواداران محصولات این شرکت هستید، نیاز به نگرانی نیست.

اپل تیوی پلاس

در حال حاضر شاید اپل تیوی پلاس چندان جذاب نباشد، اما به نظرم با توجه به سرمایه‌ی نامحدود اپل، پتانسیل خوبی برای تبدیل شدن به یک شبکه‌ی قابل اتکا جهت ساخت اریجینال‌های پرخرج و باکیفیت دارد.

اپل تیوی پلاس در حال حاضر یکی از عجیب‌ترین شرایط‌ها در بین سرویس‌های استریمینگ را دارد. اصلا این طور به نظر می‌رسد که اپل، دارد به صورت  رایگان اشتراک این سرویس را به دیگران می‌دهد. اولا اپل تیوی پلاس تنها یک پلن دارد که ۵ دلار در ماه قیمت‌گذاری شده و تمام محتوای اریجینال اپل را به صورت ۴K پخش می‌کند. در مقابل، اگر از دهم سپتامبر به بعد، محصولی از اپل از جمله یک آیفون، آیپد، آیپاد یا اپل تیوی خریداری کرده باشید، به رایگان یک سال اشتراک اپل تیوی پلاس به شما تعلق خواهد گرفت. از آن‌جایی که اپل در همین سال اول ۶ میلیارد دلار خرج تولید محتوا کرده است (البته این رقم برای اپل، پول زیادی نیست)، قطعا این سیاست در کوتاه‌مدت سودده نیست. پس دقیقا اپل قصد رسیدن به چه هدفی را دارد؟

خب باید گفت به نوعی اپل سعی می‌کند تا متکی بر محبوبیت نام برند و اکوسیستم اختصاصی‌اش، اپل تیوی پلاس را بفروشد. آن‌ها امیدوارند تا خریداران دستگاه‌های اپل و هواداران سرسخت‌شان که از تمامی محصولات اپل استفاده می‌کنند، اپل تیوی پلاس را هم با توجه قیمت پایینش، همینطوری بخرند. برای همین شاید کسی که یک محصول اپل می‌خرد بتواند یک سال به صورت رایگان از اپل تیوی پلاس استفاده کند، اما اپل امید دارد تا پس از به پایان رسیدن این اشتراک، آن‌قدر مشترکین از محتوای آن راضی باشند که اشتراک‌شان را تمدید کنند.

حال سوال این است که اپل تیوی پلاس دقیقا چه نوع محتوایی تولید می‌کند. از آن‌جایی که شخصا مسئول نوشتن یک بررسی از سرویس اپل تیوی پلاس برای یک رسانه‌ی دیگر بودم، به تماشای سریال‌های آن نشستم و حداقل سه اپیزود از هر کدام را تماشا کردم. اپل در هنگام عرضه از نه برنامه‌ی اریجینال بهره می‌برد که اگرچه تعداد زیادی نیست، اما اریجینال بودن تک‌تک‌شان نشانه خوبی است. در میان این‌ها می‌شود به سریال پرخرج و هایپ‌شده‌شان یعنی The Morning Show اشاره کرد که در گروه بازیگرانش، از نام‌های مشهوری چون جنیفر انیستون، استیو کارل و ریس ویترسپون بهره می‌برد. این سریال درام، در کمال تعجب چیزی حدود ۳۰۰ میلیون دلار خرج برای اپل داشته است. با این حال، The Morning Show با وجود موضوع جالب توجه (وضعیت خبرنگاران در دوران #Metoo)، چندان پرداخت مناسبی ندارد. راستش، این داستان تمام سریال‌های اریجینال اپل است. سریال See که یک سریال پسا-آخرالزمانی با بازی جیسون موموآ است، سریال دیکینسون با بازی هیلی استاینفلد که یک کمدی در مورد شاعر مشهور امیلی دیکینسون است و For All Mankind که در دنیایی آلترنتیو جریان دارد که در آن شوروی موفق شده است پیش از آمریکا، فضانورد خود را برروی ماه بفرستد. همه‌ی سریال‌ها کانسپت جالب و بزرگسالانه و اریجینالی دارند و به نظر می‌رسد نیت اپل، خیر باشد. آن‌ها به گونه‌ای می‌خواهند به اچ‌بی‌اوی سرویس‌های استریمینگ تبدیل شوند و سریال‌های بزرگسالانه و باپرستیژی ارائه دهند. با این حال، کیفیت این سریال‌ها چندان جالب توجه نبوده است و فعلا باید برای اوج گرفتن اپل تیوی پلاس، صبر کرد.

سریال See در دنیایی پسا-آخرالزمانی جریان دارد که در آن، بشریت توانایی دیدن را از دست داده است.

آن‌ها حدود یک ماه پس از عرضه‌ی سرویس‌شان، سریال Servant ساخته‌ی ام.نایت شیامالان را عرضه کردند که در مورد خانواده‌ای است که پس از مرگ نوزادشان، تصمیم به آوردن عروسک یک نوزاد به خانه و مراقبت از او می‌گیرند. Servant در حال حاضر یکی از بهترین‌های اپل تیوی پلاس است و با توجه به سریال‌هایی که توسط نام‌های بزرگی چون استیون اسپیلبرگ در آینده ساخته خواهند شد، به نظر می‌رسد این سرویس در مسیر درستی قرار دارد. همچنین، سریال The Morning Show به تازگی نامزد سه گلدن گلوب شد که اولین نامزدی‌های اپل در این مراسم است. در حال حاضر شاید اپل تیوی پلاس چندان جذاب نباشد، اما به نظرم با توجه به سرمایه‌ی نامحدود اپل، پتانسیل خوبی برای تبدیل شدن به یک شبکه‌ی قابل اتکا جهت ساخت اریجینال‌های پرخرج و باکیفیت دارد.

اچ‌بی‌او مکس

وضغیت برای سرویس استریمینگ شبکه‌ی اچ‌بی‌او، کمی متفاوت است. اول اینکه اگر نمی‌دانستید، باید گفت اچ‌بی‌او متعلق به شرکت برادران وارنر است. پس اچ‌بی‌او مکس علاوه بر بهره‌بردازی از یکی از بهترین شبکه‌های تلویزیون سنتی، قرار است از لحاظ آی‌پی نیز شانه به شانه‌ی دیزنی پلاس حرکت کند. اچ‌بی‌او مکس طبیعتا قرار است شامل تمامی محتوای خود شبکه‌ی اچ‌بی‌او باشد. در کنار آن تمامی آی‌پی‌ها متعلق به وارنر که در حال حاضر تحت قرارداد با سرویس دیگری نیستند، با عرضه‌ی اچ‌بی‌او مکس در این سرویس در دسترس خواهند بود که می‌شود در میان آن‌ها به سریال Friends، فیلم جوکر و سریال‌هایی دی‌سی اشاره کرد. همچنین قول ساخت سریال‌های درجه‌یک بر مبنای کاراکترهای دنیای دی‌سی، به هواداران داده شده است.

وارنر، دی‌سی‌، سی‌ان‌ان، تی‌ان‌تی و صدالبته اچ‌بی‌او از جمله تولیدکننده‌هایی هستند که محتوای‌شان برروی اچ‌بی‌او مکس در دسترس خواهد بود.

جالب است بدانید شبکه‌ی اچ‌بی‌او، در حال حاضر یک سرویس استریمینگ به نام HBO Now در اختیار دارد که محصولات خود شبکه‌ی اچ‌بی‌او را در کنار برخی فیلم‌های منتخب که ماه به ماه عوض می‌شوند، استریم می‌کند. HBO Now در حال حاضر ۱۵ دلار قیمت دارد و تنها قادر به استریم آثار با کیفیت HD است. کمی گران به نظر می‌رسد، نه؟ به هر حال، برای دسترسی به محتوای باکیفیت HBO، باید رقم‌ بالایی پرداخت. هنوز قیمت سرویس مکس اعلام نشده است، اما تحلیلگران انتظار دارند که این سرویس ۱۷ دلار قیمت داشته باشد و از کیفیت ۴K نیز پشتیبانی کند. در کل اچ‌بی‌او مکس با وجود اینکه با عرضه‌ای قرار است سر و صدا کند، فعلا در سایه‌ها نظاره‌گر سایر غول‌های این رقابت است.

آینده‌ی سرویس‌های استریمینگ: آیا مرگ سینما فرا رسیده است؟

آیا صنعت استریم خانگی سینما و تلویزیونی را که می‌شناسیم دگرگون خواهند کرد؟ احتمالا بله.

تلویزیون کابلی به شکلی که می‌شناختیم احتمال خیلی زیاد، تمام شده است. تنها شبکه‌های مشهوری مانند اچ‌بی‌او توانایی فعالیت به صورت سابق را دارند و حتی آن‌ها هم اکنون بیشتر بازدیدهای‌شان را از طریق پلتفرم‌های استریمینگ به دست می‌آورند. به عنوان مثال، سریال Watchmen، تازه‌ترین محصول اچ‌بی‌او، توانست در مجموع چیزی حدود ۸ میلیون بیننده برای اپیزود اولش داشته باشد. با این حال، تنها حدود ۷۰۰ هزار بیننده، این سریال را از شبکه‌ی کابلی اچ‌بی‌او تماشا کرده‌اند. شبکه‌های مشهور دیگر مانند سی‌بی‌اس و ان‌بی‌سی نیز سرویس‌های استریمینگ مخصوص به خود را خواهند داشت. تصمیمی که به نظر من، مخصوصا برای شبکه‌های کوچک‌‌تر اشتباه خواهد بود. چون راستش را بخواهید سی‌بی‌اس و ان‌بی‌سی توانایی رقابت با غول‌های استریمینگ را نخواهند داشت و این اصرار آن‌ها، ممکن است جز ضرر چیزی برای‌شان نداشته باشد.

مبحث مهم‌تر، تاثیر این سرویس‌ها برروی سینما است. نتفلیکس در سال ۲۰۱۹، ۱۷ نامزدی در مراسم گلدن‌ گلوب خواهد داشت: بیش از هر استودیو یا کمپانی دیگری در هالیوود. آن‌ها امسال «ایرلندی» و «داستان ازدواج» را روانه‌ی بازار کردند که با ثبت امتیاز میانگین ۹۴ و ۹۵ در متاکریتیک، تحسین جهانی منتقدان را به همراه داشته‌اند. پس قطعا فیلم و سینما، حتی در زمان فرمانروایی سرویس‌های استریمینگ، به داشتن آثار با کیفیت ادامه خواهد داد، اما احتمالا بینندگان برای تماشای‌شان باید در خانه بمانند. این مهم شاید به تجربه‌ی سینمایی برای کسانی که توانایی تماشای فیلم‌های هالیوودی در سینما را دارند آسیب بزند، اما به نظر من برای ما ایرانی‌ها، خبر خوبی خواهد بود. چرا که اکنون در زمانی هستیم که هالیوود، آی‌پی‌زده‌تر از همیشه هستند و لزوما کیفیت هنری یک فیلم، موفقیت تجاری آن را تضمین نخواهد کرد. مردم وقتی می‌توانند خانه بمانند و «ایرلندی» را تماشا کنند، برای تماشای فیلم از خانه خارج نخواهند شد، مگر اینکه با یک رویداد سینمایی مواجه باشند و آن رویداد سینمایی، از یک آی‌پی بزرگ یا در موارد معدود، از نام یک کارگردان بزرگ نشأت می‌گیرد. پس حالا سرویس‌های استریمینگ باید برای جذب مخاطبان بیشتر، دست به ریسک‌پذیری و سرمایه‌گذاری برروی فیلم‌های اریجینالی بزنند که موفق به سروصدا کردن و جذب مخاطب می‌شود. چون با توجه سیل غیرقابل‌توقف آثار در این سرویس‌ها، اثری موفق می‌شود سری در سرها پیدا کند که علاوه بر کیفیت خوب، ایده‌ی جالبی هم داشته باشد. علاوه بر همه‌ی این‌ها، پخش فیلم‌های باکیفیت برروی سرویس‌های استریمینگ، به این معنا است که فیلم‌ها با وقفه‌ای بسیار کم‌تر، برای دانلود در دسترس قرار خواهند گرفت.

نتیجه‌ی نهایی که می‌شود از این گفته‌ها گرفت، پارادوکس عجیبی است که برای سینما پیش آمده است. از طرفی، امثال تارانتینو، ایناریتو و نولان را داریم که مانند اسفند روی آتش از نابود شدن تجربه‌ی اصیل سینمایی توسط تماشای فیلم در خانه می‌گویند. از طرف دیگر ما ایرانی‌ها همیشه فیلم‌ها را در خانه تماشا می‌کردیم: برروی لپ‌تاپ، تبلت، تلویزیون یا در بهترین حالت پرده‌های نمایش خانگی. با این اوصاف، پخش شدن «ایرلندی» توسط نتفلیکس نه تنها برای ما بد نیست، بلکه سود هم دارد و باعث می‌شود همزمان با پخش جهانی، ما نیز به فیلم دسترسی داشته باشیم.

کدام سرویس استریمینگ در آینده برنده خواهد بود؟

موفقیت یا عدم موفقیت سریال «ویچر» در تبدیل شدن به یک سنگ بنای فرهنگ عامه، تاثیر زیادی در دوام نتفلیکس خواهد داشت.

این سوال بستگی به این دارد که منظورت از برنده بودن، چه چیزی است. اگر رسیدن به ۱۰۰ میلیون مشترک (و نگه داشتن ۱۰۰ میلیون مشترک)، به معنای برنده شدن باشد، پس دیزنی و اچ‌بی‌او مکس بدون شک در آن رده خواهند بود. می‌شود گفت موفقیت این دو، ورای هر اتفاقی که در آینده رخ دهد، تضمین شده است. چرا که در آمریکا، دسترسی به محتوای وارنر و دیزنی با پرداخت مجموعا ۲۵ دلار در ماه، یک معامله‌ی پیروزمندانه است. آمازون پرایم ویدئو هم احتمالا به لطف سرویس پرایم، مشکلی نخواهد داشت و به زیستن به همین شکل ادامه خواهد داد. اپل‌ تیوی پلاس هم سعی دارد با پیروی از همان فرمول آمازون، به موفقیت برسد و اگر بتواند محتوایی در حد همان آمازون ارائه دهد، بدون شک به خاطر برند اپل، موفق‌تر نیز خواهد بود.

قضیه برای نتفلیکس، کمی متفاوت است. سرویس استریمینگ نتفلیکس، به نوعی میراث این شرکت و تنها منبع درآمدزایی آن‌ها است. اگر آن‌ها بعد از پنج سال، همچنان بتوانند بیشترین مشترک در میان سرویس‌های استریمینگ را داشته باشند، یعنی یک پیروزی عظیم و شکست دادن دیزنی توسط یک کمپانی دیگر، احتمالا برای اولین بار. با این حال، در صورتی که بتوانند همچنان خود را در جمع دو یا سه سرویس برتر از لحاظ تعداد مشترک نگه دارند، احتمالا باز هم به زیستن ادامه خواهند داد، اما اینکه آیا می‌توانند این چنین در تولید محتوا بریز و بپاش کنند، جای سوال دارد. هرچه شود، به شخصه امیدوارم نتفلیکس بتواند این مهم را محقق سازد، چرا که بعید می‌دانم کس دیگری در این دوره و زمانه سی میلیون دلار خرج فیلمی مانند «روما» کند و ندیدن فیلم‌هایی مانند «روما»، «ایرلندی» و «داستان ازدواج»، واقعا حیف خواهد بود.